Book Review: ΠΑΤΡΙΔΑ, του FERNANDO ARAMBURU, από εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ


(Της Γιώτας Βασιλείου)

Τι να γράψω για το βιβλίο αυτό που να είναι αρκετό; Το είχα τόσο καιρό στο πλάνο και δεν το αποφάσιζα κι όταν τελικά το έπιασα, τότε μόνο κατάλαβα πόσο λάθος έκανα που το άφησα να περιμένει τόσους μήνες. Επτακόσιες και σελίδες, που όμως έφυγαν σαν νερό μέσα σε τέσσερις νύχτες! Κι όταν αυτές τελείωσαν, με άφησαν με το βιβλίο αγκαλιά να προσπαθώ να συνέλθω από αυτή τη συγκλονιστική εμπειρία!

Η ιστορία με δυο λόγια: Η Μπιττόρι χάνει το σύζυγο της Τσάτο, τον οποίο σκότωσαν άντρες της Ε.Τ.Α. Την ημέρα που η Οργάνωση (20/10/2011) ανακοινώνει την αναστολή του ένοπλου αγώνα της, η Μπιττόρι  ενάντια στη θέληση των παιδιών της, αποφασίζει να γυρίσει στο σπίτι όπου ζούσε με τον Τσάτο. Η παρουσία της εκεί δημιουργεί ένα τσουνάμι αντιδράσεων κυρίως από τη γειτόνισσα και πάλαι ποτέ φίλη της Μπιττόρι, Μίρεν.  Οι δυο οικογένειες που κάποτε ήταν στενά δεμένες, τώρα βρίσκονται αντιμέτωπες, κυριευμένες από το μίσος και την προκατάληψη. Τι είναι όμως αυτό που τις χωρίζει; Τι συνέβη και άναψε τη φλόγα του μίσους ανάμεσα στις δυο γυναίκες; Τι είναι αυτό που δηλητηριάζει τις ψυχές τους;

Με τη μαγική του πένα, ο Φερνάντο σχεδιάζει μια μαγευτική κι ακριβή απεικόνιση της Ισπανίας των αρχών της δεκαετίας του ’80, όταν η αυτονομιστική οργάνωση Ε.Τ.Α. βρίσκεται στο απόγειο της δράσης της. Σε αυτό το σκηνικό στήνει την ιστορία του, η οποία είναι πάρα πολύ δυνατή, γεμάτη πάθη, ανομολόγητα μυστικά, μίσος, φόβο, συγγνώμες που δεν ειπώθηκαν ποτέ. Αν και γίνονται πολλές αναφορές σε πραγματικά γεγονότα, όπως ονόματα θυμάτων και χρονολογίες ορόσημα, οι δύο οικογένειες καθώς και το βασκικό χωριό όπου ξετυλίγεται το δράμα, παραμένουν στα πλαίσια της μυθοπλασίας. Η πλοκή εκτυλίσσεται μέσα από τη διήγηση των μελών των δύο οικογενειών, τα οποία μιλούν εναλλάξ σε κάθε κεφάλαιο. Η χρήση σύντομων και κοφτών κεφαλαίων δημιουργεί μια ψευδαίσθηση του χρόνου και ευνοούν τη γρήγορη ανάγνωση. Κινούμαστε μπρος και πίσω χρονικά ενώ οι αναμνήσεις ξεδιπλώνονται σε μια ατέρμονη λούπα. Είναι πολύ ενδιαφέρουσα αυτή η διαρκής εναλλαγή απόψεων, χρονικών στιγμών κι αφηγηματικών φωνών. Το ενδιαφέρον δε σε αυτή την τεχνική ήταν ότι, ενώ δεν υπήρχε κάποιος τίτλος ή χαρακτηριστικό που να προδιαθέτει ποιος από τους χαρακτήρες μιλάει τη συγκεκριμένη στιγμή, αυτό γινόταν απολύτως κατανοητό από τις πρώτες κιόλας λέξεις. Και παρ’ όλες τις χρονικές μεταφορές, τις αναφορές στις πολιτικές πεποιθήσεις των χαρακτήρων και τις περιγραφές της πολιτικής κατάστασης που επικρατούσε, δεν κούρασε καθόλου. Αντίθετα, ο συγγραφέας κατόρθωσε να τα κρατήσει στο παρασκήνιο αλλά εν τούτοις να τα βλέπουμε να παίζουν ένα από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους στο έργο. 

Παρ’ όλ’ αυτά όμως, εκείνο που υπήρξε η ραχοκοκαλιά της ιστορίας, είναι οι δυο οικογένειες και η μεταξύ τους σχέση. Οι χαρακτήρες του βιβλίου είναι όλοι απίστευτα καλοσχηματισμένοι.  Ιδίως οι δυο βασικοί θηλυκοί χαρακτήρες της ιστορίας είναι αξιοσημείωτοι. Διαθέτουν αποφασιστικότητα και δυναμισμό κι οδηγούν την ιστορία στο συνταρακτικό της φινάλε. Εν κατακλείδι, με μοναδική μαεστρία ο Αραμπούρου κατορθώνει να σχεδιάσει το συναισθηματικό χάρτη εννέα ατόμων και να μας προσφέρει μια εξαιρετική ψυχογραφία. 

Ολοκληρώνοντας την άποψή μου, θέλω να πω ότι ο Αραμπούρου με την «Πατρίδα» μας προσφέρει ένα πραγματικά αξιόλογο βιβλίο. Όσα σχόλια κι αν έχω διαβάσει γι’ αυτό ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα. Η σαρωτική δύναμη της βίας, του μίσους και της διχόνοιας, τα δεινά κι η απώλεια αγαπημένων προσώπων, έρχονται αντιμέτωπα με την αγάπη, την ελπίδα και την επιβίωση. Ο Αραμπούρου τολμά και πετυχαίνει μια βουτιά στα κατάβαθα της ψυχής των ηρώων του και ανασκαλεύει την ανάγκη τους να αφήσουν πίσω ότι τους πονά και να συγχωρέσουν. Σίγουρα από τα κορυφαία μου για το 2021! Ισχυρό μα πολύ, πολύ ανθρώπινο. Σας το προτείνω ανεπιφύλακτα!

Καλές αναγνώσεις! 

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα ή να αγοράσετε το βιβλίο εδώ.




Σχόλια