Book Review: ΤΗΣ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΠΕΘΑΝΕΙ, του REX STOUT, από εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ

 

(Της Γιώτας Βασιλείου)

Η Σούζαν Μπρουκ είναι νέα, λαμπερή, ελκυστική, ευκατάστατη, λευκή ‒ και μακαρίτισσα. Και κάπως έτσι, η Νέα Υόρκη της δεκαετίας του ’60 αποκτά άλλη μια υπόθεση δολοφονίας που κάνει κρότο. Όχι μόνο γιατί η Σούζαν ανήκει στην καλή κοινωνία, αλλά γιατί ο άνθρωπος που την αγαπά είναι μαύρος ‒ και αυτό αρκεί για να ανάψει φωτιές που δύσκολα θα σβήσουν.

Το Της αξίζει να πεθάνει ξεκινά σαν κλασικό whodunit, αλλά ο Ρεξ Στάουτ κάνει το κολπάκι όπου ενώ όλοι κοιτάζουν το προφανές, εκείνος στήνει την πραγματική ιστορία μόλις δυο βήματα παραδίπλα.

Ο Νήρο Γουλφ, πιστός στο δόγμα “δεν σηκώνομαι από την καρέκλα μου αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος”, καλείται να βουτήξει σε ένα περιβάλλον όπου η προκατάληψη γίνεται επιχείρημα και ο ρατσισμός θεωρείται σχεδόν επαρκές κίνητρο. Και όμως, όσο κι αν το σκηνικό μοιάζει να σπρώχνει το στόρι προς ένα καθαρά κοινωνικό δράμα, ο Στάουτ δεν πέφτει στην παγίδα της εύκολης εξήγησης. Η αλήθεια κρύβεται σε πολύ πιο απρόβλεπτα μονοπάτια.

Η γραφή του είναι κοφτερή, οι διάλογοι πετούν σπίθες, και ο Άρτσι Γκούντγουιν, ο έμπιστος βοηθός, παραμένει το απαραίτητο αντίβαρο στην αυστηρή εσωστρέφεια του Γουλφ. Η μεταξύ τους χημεία είναι αυτή που κάνει και τις πιο απλές σκηνές ανάκρισης να κόβουν σαν ξυράφι.

Βέβαια, αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς, το βιβλίο κουβαλά ολίγον από την ηλικία του. Ορισμένοι διάλογοι για το φυλετικό ζήτημα σήμερα ακούγονται περισσότερο παρωχημένοι παρά βαθυστόχαστοι και η Σούζαν, αν και κεντρική μορφή της υπόθεσης, μένει κάπως χάρτινη. Ωστόσο, αυτή η βίντατζ διάθεση είναι θα έλεγα, αν μη τι άλλο, κομμάτι της γοητείας του βιβλίου, καθώς δεν αφαιρεί τίποτα από το παιχνίδι του μυστηρίου, αντίθετα εντείνει τη νουάρ ατμόσφαιρα. Το παζλ είναι καθαρό, έξυπνο και σωστά χτισμένο και όταν σκάει η λύση, έρχεται με την ικανοποίηση εκείνης της μικρής, πονηρής ανατροπής που κάνει τον αναγνώστη να χαμογελάει, λίγο γλυκόπικρα.

Συνολικά, το Της αξίζει να πεθάνει είναι ένα νουάρ αστυνομικό μυθιστόρημα που χρησιμοποιεί την κοινωνική του εποχή ως καμβά αλλά δεν αφήνει ποτέ το μυστήριο να χαθεί κάτω από την ηθικολογία. Προσφέρει πλοκή, ρυθμό και τόση ειρωνεία όση χρειάζεται για να θυμηθεί κανείς γιατί ο Νήρο Γουλφ παραμένει μία από τις πιο απολαυστικές φυσιογνωμίες του είδους.

Αν ζητάς κοινωνικό ντοκουμέντο, ίσως χρειαστείς κάτι πιο βαθύ από αυτό. Aν όμως ζητάς μυστήριο με προσωπικότητα, ευφυΐα και σπιρτάδα; Ε, εδώ είναι. Διάβασέ το!