Book Review: Η ΠΟΛΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΧΝΙΑΣ, του CARLOS RUÍZ ZAFÓN, από εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

Η πόλη της καταχνιάς: Ο απόκρυφος χάρτης του Κοιμητηρίου των Λησμονημένων Βιβλίων

(Της Γιώτας Βασιλείου)

"Θα σας πω μια ιστορία. Μια ιστορία για βιβλία, για δράκους και για ρόδα, όπως το προστάζει η ημερομηνία, αλλά, πάνω απ' όλα, μια ιστορία για σκιές και στάχτη, όπως το προστάζουν οι καιροί..." (Ο αιχμάλωτος του ουρανού)

Ο Zafón είπε στo «Λαβύρινθο των πνευμάτων»  ότι «μια ιστορία δεν έχει αρχή ή τέλος, παρά μόνο πόρτες εισόδου». «Η πόλη της καταχνιάς» λοιπόν είναι μια συλλογή από τέτοιες πύλες προς το αχανές σύμπαν του «Κοιμητηρίου των Λησμονημένων Βιβλίων» που τόσο αγαπήσαμε.

Το βιβλίο είναι το ύστατο αντίο κι η έκφραση της ευγνωμοσύνης του συγγραφέα προς τους αγαπημένους του αναγνώστες. Αποτελείται από 11 ιστορίες (εκ των οποίων οι 4 δημοσιεύονται για πρώτη φορά) που διαδραματίζονται σε διαφορετικούς χώρους και χρόνους. Ιστορίες με φαντάσματα, καταραμένα πλάσμα, όνειρα και ελπίδες, δαίμονες... Ο ίδιος ο Carlos Ruiz Zafón είχε στο μυαλό του αυτή τη συλλογή, από το 2016, όταν ολοκλήρωσε την τετραλογία δηλαδή. Και πράγματι, πέντε μήνες μετά το θάνατό του, τον Ιούνιο του 2020, η συλλογή δημοσιεύτηκε φέροντας τον πρωτότυπο τίτλο “La ciudad de vapor”. 

Προσωπικά πιστεύω πως είναι απαραίτητο να έχει κάποιος διαβάσει τη σάγκα προηγουμένως, αφού αυτό το βιβλίο είναι γεμάτο περίεργους χαρακτήρες, ιδιαίτερα μέρη και διασυνδέσεις με τους ήρωες που εμφανίζονται μέσα στους 4 τίτλους της σειράς. 

Είναι αλήθεια ότι όταν έχει να κάνει με διηγήματα, μερικές φορές βλέπουμε ότι ο συγγραφέας δε μπορεί σε κάθε ιστορία ή σε κάθε χαρακτήρα, όσο κι αν ο αναγνώστης το επιζητεί. Όμως, για μια φορά ακόμα, ο Zafón αποδεικνύει το τεράστιο ταλέντο του.  Κάθε του πρόταση, κάθε παράγραφος είναι μαγική. Αυτός ο χαρακτηριστικός τρόπος, ο τόσο δικός του, που βάζει τις λέξεις τη μία δίπλα στην άλλη, δημιουργώντας έτσι ονειρικές εικόνες, που έχουν να πουν εκατομμύρια πράγματα σε λίγες μόλις σελίδες! Μέσα από τα 11 αυτά διηγήματά του, ο Carlos Ruiz Zafón, αναδημιουργεί τη Βαρκελώνη, προσδίδοντάς της την ομιχλώδη ατμόσφαιρα που ήδη γνωρίζουμε, μέσα από μπαρουτοκαπνισμένες καμινάδες, δαιδαλώδεις λαβύρινθους, άμαξες με απροσδιόριστους επιβάτες, δύσμορφα γκαργκόιλ, σκοτεινά αρχοντικά και παράξενους ανθρώπους. Δημιουργεί σκηνές που μένουν αξέχαστες, διανθίζοντάς τες με πινελιές μυστηρίου κι ενίοτε με χιούμορ. Διαβάζουμε για γυναίκες ντυμένες στα λευκά, για περιπέτειες στην Ιταλία με το Θερβάντες και ταξίδια στο Μανχάταν με το Γκαουντί. Γράφει για παιδικές αναμνήσεις σε μελαγχολικό τόνο και χριστουγεννιάτικες ιστορίες. Η ρευστή και πλούσια γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Zafón, αποδίδεται άψογα στα ελληνικά χάρη στην εκπληκτική δουλειά της κυρίας Μαρίας Παλαιολόγου, η οποία σεβάστηκε το πρωτότυπο κείμενο και το απέδωσε με τον καλύτερο τρόπο. 

Κατά τη γνώμη μου, είναι τέσσερις οι ιστορίες που αποτελούν τον κορμό της συλλογής και που αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής: Το "Πύρινο ρόδο", "Ο Πρίγκιπας του Παρνασσού", οι "Άντρες στα γκρίζα" και "Ο Γκαουντί στο Μανχάταν". Για μένα πρόκειται για αληθινά έργα τέχνης και σπουδή στο πώς να γράψεις μια ολοκληρωμένη ιστορία, έκτασης όσο ένας αναστεναγμός. Ο Zafón επιδεικνύει τη μαεστρία του σε κάθε γραμμή. 

Με λίγα λόγια, αυτό το βιβλίο είναι το μοναδικό –πλέον- εισιτήριο για όλους όσους θέλουν να επιστρέψουν για μια ακόμη φορά, στην πόλη που λάτρεψε και τίμησε με την πένα του ο Carlos Ruíz Zafón… τη Βαρκελώνη… Την Πόλη της Καταχνιάς!

Έπειτα από λίγο, δύο σιλουέτες από ατμό, πατέρας και γιος, μπερδεύονται μες το πλήθος της Ράμπλα, με τα βήματά τους χαμένα για πάντα στη σκιά του ανέμου. (Η σκιά του ανέμου)

Υ.Γ. Είχα υποσχεθεί στον εαυτό μου ότι θα μείνω «στεγνή» από συναίσθημα όταν θα γράφω την άποψή μου για το βιβλίο. Ότι δε θα αφήσω να με παρασύρουν τα αισθήματά μου και θα γράψω αμερόληπτα τη γνώμη μου. Συγγνώμη, δε μπορώ. Δε μπορώ να είμαι αμερόληπτη, ούτε στεγνή όταν μιλάω για έναν άνθρωπο που -τι κι αν δεν το γνώρισα ποτέ- το νιώθω κομμάτι της ψυχής μου. «Η πόλη της καταχνιάς» είναι το τελευταίο βιβλίο του Zafón που θα φτάσει ποτέ στα χέρια μας. Κι αυτό πονάει και δημιουργεί μια τεράστια τρύπα στη βιβλιοθήκη της καρδιάς μου.  

Διαβάστε το αφιέρωμα για τον 1 χρόνο από το θάνατο του Carlos Ruíz Zafón εδώ.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα ή να αγοράσετε το βιβλίο εδώ.

Τα βιβλία του Carlor Ruíz Zafón από τις εκδόσεις Ψυχογιός