Book Review: ΜΕ ΒΑΡΙΑ ΑΝΑΣΑ, του ΒΑΪΟΥ ΚΟΥΚΚΟΝΗ, από εκδόσεις ΠΝΟΗ

 (Της Γιώτας Βασιλείου)

Το Με βαριά ανάσα του Βάιου Κουκκόνη είναι ένα από τα σπάνια μυθιστορήματα που δεν διεκδικούν τα πέντε αστέρια, τα κατακτούν. Και μάλιστα αβίαστα. Όχι γιατί εντυπωσιάζουν με φρου φρού κι αρώματα, αλλά γιατί επιβάλλονται σιωπηλά, με τον τρόπο που το κάνει κάθε ιστορία χτισμένη πάνω στην αλήθεια.

Ο Βάιος επέλεξε να διηγηθεί μια εποχή σκοτεινή, σχεδόν ανείπωτη για τα ελληνικά γράμματα – όχι επειδή λείπουν τα ιστορικά γεγονότα, αλλά επειδή λείπει συχνά η ανθρωπιά για να τα αφηγηθεί κανείς. Εδώ όμως το ιστορικό πλαίσιο δεν είναι ντεκόρ. Είναι ο μηχανισμός που συνθλίβει και ταυτόχρονα δοκιμάζει τους ήρωες.

Η φυματίωση δεν είναι το τέρας. Το τέρας είναι ο φόβος. Και ο φόβος, όπως πολύ καλά ξέρουμε όλοι μετά την πανδημία του κορωνοϊού, είναι πάντοτε πιο μεταδοτικός από οποιοδήποτε μικρόβιο.

Μέσα σε αυτό το σκηνικό, ο γιατρός Αλέξανδρος Πατραμάνης δεν εμφανίζεται ως ήρωας, αλλά ως εκείνος ο άνθρωπος που, ενώ θα μπορούσε να αποστρέψει το βλέμμα, επέλεξε να σταθεί απέναντι στο σκοτάδι. Ο συγγραφέας δεν τον εξιδανικεύει· του αφήνει χώρο να είναι αδέξιος, κουρασμένος, άκαμπτος… και ακριβώς γι’ αυτό, βαθιά ανθρώπινος.

Δίπλα του, η Αφέτ – μια γυναίκα που κουβαλά στις πτυχές της το τέλος μιας παλιάς εποχής και την αρχή μιας νέας. Η σχέση τους δεν έχει τον ρομαντισμό του παραδοσιακού ιστορικού μυθιστορήματος. Έχει κάτι πιο πολύτιμο, την εμπιστοσύνη. Και αυτή η εμπιστοσύνη είναι που μεταμορφώνει το σανατόριο από ένα κτίσμα, σε έναν τόπο όπου δοκιμάζεται το μέτρο της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Ο Κουκκόνης είπαμε, δεν γράφει για να εντυπωσιάσει. Γράφει για να θυμίσει. Και πετυχαίνει κάτι δύσκολο: να δώσει φωνή σε ανθρώπους που ιστορικά έμειναν αμίλητοι. Τους φθισικούς, τους απομονωμένους, τους σημαδεμένους από την αρρώστια και, κυρίως, την κοινωνική προκατάληψη. Και οι ιστορίες που έχουν να πουν λειτουργούν ως καθρέφτες που δείχνουν πόσο λίγο άλλαξε τελικά ο κόσμος μας στις δεκαετίες που πέρασαν.

Ναι, για εμένα είναι πράγματι ένα γνήσιο πεντάστερο μυθιστόρημα, όχι μόνο γιατί βασίζεται σε πραγματικά γεγονότα, αλλά γιατί κατορθώνει να τα μετατρέψει σε ζωντανή, παλλόμενη λογοτεχνία. Το προτείνω με ενθουσιασμό – όχι γιατί πρέπει να το διαβάσετε, αλλά γιατί αξίζει να το διαβάσετε.

Θα το βρείτε εδώ.

Διαβάστε και την άποψη της Κατερίνας εδώ.