BOOK REVIEW: ΟΙ ΑΥΤΟΧΕΙΡΕΣ, ΤΟΥ ΓΚΥ ΝΤΕ ΜΩΠΑΣΑΝ, ΑΠΟ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΕΔΡΟΣ EX LIBRIS

(Της Μαριάννας Φλέσσα)

Η αυτοχειρία από μόνη της είναι μια πράξη θλιβερή, αλλά ταυτόχρονα εντυπωσιακή. Στη συλλογή των διηγημάτων του Γκυ ντε Μωπασάν «Οι αυτόχειρες», επιχειρείται μια έρευνα της ψυχολογίας και των κινήτρων του αυτόχειρα, αλλά φυσικά και οι εντυπώσεις, τα ερωτηματικά και τα βαθιά τραύματα που αφήνει -ή μήπως και όχι;- αυτή η ενέργειά του, τόσο στο κοινωνικό όσο και το στενό οικογενειακό περιβάλλον του.

Ο Γκυ ντε Μωπασάν ζει στη Γαλλία το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα. Προέρχεται από αριστοκρατική, πλούσια οικογένεια και μεγαλώνει σε ένα άνετο περιβάλλον όπου κυριαρχεί η επιθυμία για μόρφωση και για προσωπική καλλιέργεια. Η στενή φιλία της οικογένειάς του με τον Φλωμπέρ, τον βάζει από νωρίς σε μία τροχιά λογοτεχνικής αναζήτησης. Όμως, ο νεαρός Μωπασάν δεν επιδεικνύει ούτε στο ελάχιστο την ευλαβική προσήλωση του μέντορά του στη συνεχή άσκηση του λογοτεχνικού του χαρίσματος. Είναι επιρρεπής στη μποέμικη, σπάταλη ζωή, στις απαγορευμένες απολαύσεις, στα ταξίδια και τις διασκεδάσεις. Κολλάει σύφιλη σε νεαρή ηλικία, όταν σχετίζεται με μία πόρνη και η αδυναμία ίασης της ασθένειας τον οδηγεί σε μόνιμη θλίψη και μια μοιρολατρική αντιμετώπιση της ζωής και της ανθρώπινης φύσης.

Ο Μωπασάν συγγράφει μέσα σε μία εξαιρετικά δημιουργική δεκαετία (1880-1890) τον κύριο όγκο του έργου του που αποτελείται από πάνω από τριακόσια διηγήματα και μόνο έναν πολύ μικρό αριθμό από νουβέλες, μυθιστορήματα και θεατρικά έργα. Στα χέρια μας κρατάμε μια μικρή επιλογή από οκτώ διηγήματα, που έχουν ως κοινό θέμα τους την αυτοχειρία. Σε κάθε ένα από αυτά, η ενέργεια είναι είτε εμφανής και εκφράζεται με σαφήνεια είτε υποβόσκει η υποψία της, με αποτέλεσμα ο αναγνώστης να διερωτάται αν πραγματικά ισχύει ως πράξη ή αν μπορεί κάποιος να αποδώσει το θάνατο και σε δολοφονία (άμεση ή έμμεση) του κεντρικού ήρωα. Αυτοκτόνησε ή δολοφονήθηκε; Ήταν ατύχημα ή εγκληματική πράξη; Η γραφή του Μωπασάν είναι σκοτεινή και τα όρια της λογικής, της φαντασίας και της τρέλας δεν διαγράφονται με σαφήνεια.

Σταδιακά, με μια κλιμάκωση της σειράς των κειμένων, επιχειρείται μια καταγραφή των βαθύτερων και πιο ανείπωτων ανθρώπινων συναισθημάτων. Σε κάθε ένα από τα διηγήματα αφήνεται ο αναγνώστης να αποφασίσει για την ηθικότητα και την ορθότητα των κινήτρων του αυτόχειρα αλλά ενώ συνεχίζει το διάβασμά του, είναι απόλυτα σίγουρος για το ότι ο κεντρικός ήρωας αυτοκτόνησε. Οι λοιποί δευτερεύοντες ήρωες των διηγημάτων μπορεί να αμφιβάλουν και να παρερμηνεύουν το κίνητρο της αυτοχειρίας. Ο αναγνώστης ποτέ. Γίνεται κοινωνός και κριτής της πράξης του κεντρικού ήρωα και ίσως κατά ειρωνικό και ευφυέστατο τρόπο μένει μόνος αυτός γνώστης της αλήθειας, αλλά και της χυδαίας συμπεριφοράς του περίγυρου που οδηγεί τον αυτόχειρα στην αυτοκτονία. Το θέμα είναι διαχρονικό και οι συμπεριφορές αναγνωρίσιμες και φυσικά, μας ζητείται να τις κρίνουμε σύμφωνα με τις δικές μας ηθικές αρχές.

Η μετάφραση από το Γιώργο Ξενάριο είναι πολύ καλή, σύγχρονη και η ανάγνωση των διηγημάτων είναι ευχάριστη και απρόσκοπτη. Οι εκδόσεις Κέδρος με την σειρά "EX LIBRIS" χαρίζουν στους λάτρεις των μεγάλων κλασσικών μια συλλογή που ενώ πραγματεύεται ένα θέμα ζοφερό, τους παρακινεί ταυτόχρονα στο να στοχαστούν για την ανθρώπινη φύση και τα δίκαια ή όχι κίνητρα των ενεργειών, τόσο των πρωταγωνιστών όσο και του περιβάλλοντός τους. 

Καλές αναγνώσεις!

Διαβάστε περισσότερα ή αγοράστε το βιβλίο εδώ!

Η κριτική δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά στο βιβλιοφιλικό blog ΒΙΒΛΙΟΣΗΜΕΙΑ