Book Review: Η ΚΟΡΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ, ΤΗΣ JOSEPHINE TEY, ΑΠΟ ΕΚΔΟΣΕΙΣ GUTENBERG

Η Κόρη του Χρόνου, της Josephine Tey

(Της Γιώτας Βασιλείου)

"Η Αλήθεια είναι κόρη του χρόνου, όχι της εξουσίας" (Truth is the daughter of time, not of authority). 

Αυτό το απόφθεγμα του Francis Bacon είναι εκείνο που ενέπνευσε την Josephie Tey (κατά κόσμον Elizabeth MacKintosh), να τιτλοφορήσει το ιστορικό της μυθιστόρημα "Η κόρη του χρόνου". Την Κόρη είχα τη χαρά να κερδίσω σε ένα διαγωνισμό στην ομάδα "Φίλοι της Αστυνομικής Λογοτεχνίας" στο Facebook και που το ολοκλήρωσα μερικές μέρες πριν. Όχι με μεγάλη ευκολία είναι η αλήθεια και θα εξηγήσω παρακάτω γιατί.

Αναρωτιέται κανείς... σε ποια κατηγορία ανήκει "Η κόρη του χρόνου"; Είναι αστυνομικό μυθιστόρημα ή μήπως είναι ιστορικό μυθιστόρημα. Η απάντηση είναι και τα δύο. Αν και γραμμένο πολλές δεκαετίες πριν (1951), "Η κόρη του χρόνου" εξακολουθεί και είναι από τα ευπώλητα της κλασσικής λογοτεχνίας. Μάλιστα, το 1990 ψηφίστηκε από τη βρετανική Ένωση Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας, ως η καλύτερη ιστορία μυστηρίου όλων των εποχών. Δυστυχώς όμως, η J.Tey δεν πρόλαβε να χαρεί την τεράστια επιτυχία που σημείωσε το βιβλίο της, αφού μόλις μερικούς μήνες μετά την έκδοσή του, απεβίωσε, νικημένη από τον καρκίνο του ήπατος. Ωστόσο, το όνομά της έμεινε στην ιστορία, το ίδιο και το έργο της.

Στην "Κόρη του χρόνου" η Tey καταπιάνεται με μια σειρά εγκλημάτων, τα οποία διαπράχθηκαν πριν πάρα πολύ καιρό. Το υποκείμενο της έρευνας της είναι ο βασιλιάς της Αγγλίας Ριχάρδος ο τρίτος και ο στόχος της να ανακαλύψει κατά πόσον εκείνος, έχει όντως διαπράξει τα εγκλήματα τα οποία του έχουν αποδοθεί. Ο τρόπος που αποφάσισε η συγγραφέας να διαχειριστεί αυτό της το πόνημα, δεν είναι με σκοπό να βρει ποιος έκανε το έγκλημα αλλά ποιος ΔΕΝ το έκανε. Η τότε πεποίθηση της Tey ότι εν τέλει ο Ριχάρδος Γ' δεν είχε σε τίποτα να κάνει με τη δολοφονία των δύο νεαρών πριγκίπων, τα πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του βιβλίου βρήκε αρκετούς πολέμιους, ωστόσο, τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να κερδίζει έδαφος, αφού πλέον η επιστήμη έχει τα μέσα για έρευνα σε πολύ μεγαλύτερο βάθος. 

Το βιβλίο ξεκινά με τον αγαπημένο επιθεωρητή της Scotland Yard Alan Grand, ο οποίος μετά από ένα ατύχημα, βρίσκεται καθηλωμένος στο κρεβάτι του νοσοκομείου. Το φέρει ιδιαίτερα βαρέως, μεγάλο πλήγμα στην αντρική του ματαιοδοξία, μιας και ντρέπεται ακόμη και να αναφέρει τον τρόπο που έπαθε το ατύχημα (έπεσε σε μια καταπακτή κι έσπασε το πόδι του). Ξαπλωμένος λοιπόν στο κρεβάτι του πόνου, ο Γκραντ ψάχνει τρόπο να περάσει πιο ευχάριστα τις ώρες του. Δυστυχώς, τίποτα δεν τον ικανοποιεί, μέχρι που η Μάρτα, φίλη του ηθοποιός, του φέρνει κάποια πορτρέτα φημισμένων ιστορικών προσώπων για να τα μελετήσει. Ο Γκραντ δεν χάνει ευκαιρία να περηφανευτεί πως είναι μεγάλος φυσιογνωμιστής και ότι μπορεί να κρίνει την προσωπικότητα του ατόμου, απλώς κοιτώντας την εικόνα του. Μέσα σε εκείνο το συνονθύλευμα των πορτρέτων, ο επιθεωρητής ξεχωρίζει ένα. Αυτό του Ριχάρδου του τρίτου, βασιλιά της Αγγλίας από το 1483, μέχρι το θάνατό του στη μάχη του Μπόσγουορθ, το 1485. Η άποψη του Γκραντ ότι πρόκειται για μια πολύ ευγενική και ήπια μορφή, η οποία εκπέμπει καλοσύνη και σοφία, έρχεται σε αντίθεση με την ιδέα που επικρατεί ότι ήταν ένας σφετεριστής δολοφόνος. Έτσι λοιπόν, ξεκινάει την έρευνα σε βάθος.

Έχοντας στο πλευρό του το Μπρεντ Κάραντάιν, ένα νεαρό ερευνητή από την Αμερική, ο οποίος εργάζεται για λογαριασμό του Βρετανικού Μουσείου, ο Γκραντ αρχίζει να διαβάζει μετά μανίας όλα τα ιστορικά βιβλία που έχουν σχέση με το Ριχάρδο και την οικογένειά του, προκειμένου να βγάλει στην επιφάνεια την αλήθεια. Στην πραγματικότητα, ο επιθεωρητής της Σκώτλαντ Γιαρντ, έχει ένα δικό του μοναδικό τρόπο, να διεξάγει την έρευνα. Χωρίς να έχει καμιά ιστορική κατάρτιση, ακολουθεί την πεπατημένη οδό της αστυνομικής έρευνας, η οποία πολύ απλά εξετάζει, ποιος είχε την ευκαιρία, το κίνητρο και το μέσο για να διαπράξει το έγκλημα, καταλήγοντας εν τέλει στον πραγματικό ένοχο. Η έρευνα του τον οδηγεί σε εντελώς διαφορετικό συμπέρασμα από την επίσημη εκδοχή που επικρατούσε μέχρι τότε. Ο Ριχάρδος Γ' δεν ήταν ο δολοφόνος των νεαρών πριγκίπων αλλά κατά πάσα πιθανότητα, τη ζωή των παιδιών πήρε ο διάδοχός του Ριχάρδου στο θρόνο, Ερρίκος Ζ΄.

Κι εδώ φτάνουμε στο σημείο το οποίο με δυσκόλεψε τα μάλα, στην ανάγνωση του βιβλίου. Η οικογένεια του Ριχάρδου ήταν πραγματικά τεράστια. Χρειάστηκε να κάνω κι εγώ αρκετή δική μου έρευνα και να σχεδιάσω με κάποιον τρόπο, το γενεαλογικό δέντρο του Ριχάρδου, προκειμένου να μπορέσω να παρακολουθήσω την ιστορία. Υπερβολικό μεν αλλά θα το πω με σκοπό να δείξω την έκταση: Εκατομμύρια ονόματα, τίτλοι και προσωνύμια. Κι όχι μόνο αυτό αλλά υπήρχαν και πάρα πολλές υποσημειώσεις, οι οποίες και αυτές περιλάμβαναν ένα σωρό ονόματα, χρονολογίες και τόπους. Ευτυχώς τουλάχιστον, οι υποσημειώσεις βρίσκονταν στο κάτω μέρος της σελίδας και όχι στο τέλος του βιβλίου, ώστε να χρειάζεται να κάνω μπρος-πίσω. Επιπλέον, τα κεφάλαια ήταν τεράστια και μερικές φορές μου φάνηκε εξαιρετικά δύσκολο να πάω έστω μια σελίδα παρακάτω. Κάποια στιγμή μου ήρθε ειλικρινά να το παρατήσω. Αλλά δε μπορούσα. Μου άρεσε πραγματικά τόσο πολύ. Η γραφή της είναι μαγική. Κι η μετάφραση του Στράτου Μυρογιάννη... εξαιρετική. Τόσο όμορφα δοσμένα όλα, με απόλυτο σεβασμό στο πρωτότυπο κείμενο.

O χαρακτήρες που έπλασε με την πένα της η Tey, αν και δεν διαθέτουν την πλαστικότητα των χαρακτήρων που θα περίμενε κανείς, είναι αληθοφανείς και προσφιλείς. Ιδίως ο γκρινιάρης κι εγωιστής επιθεωρητής, μου έγινε πάρα πολύ συμπαθής. Η πλοκή του βιβλίου είναι πάρα πολύ αργή, όχι μόνο από πλευράς εξέλιξης αλλά και λόγω της δυσκολίας που διέπει το κείμενο στον πυρήνα του. Ωστόσο, η έρευνα που πραγματοποιεί η Σκωτσέζα συγγραφέας, κρυμμένη πίσω από το πρόσωπο του χαριτωμένου αστυνομικού, είναι πλήρης κι εμπεριστατωμένη. Θεωρώ ότι το αστυνομικό στοιχείο, εάν κάποιος πιστέψει ότι θα το βρει έντονο σε αυτή την ιστορία, μάλλον θα τον απογοητεύσει. Ίσως αυτό το στοιχείο, τα χρόνια που γράφτηκε και κυκλοφόρησε το συγκεκριμένο βιβλίο, να επαρκούσε για τους φίλους των crime stories. Πλέον όμως, που τα αστυνομικά μυθιστορήματα έχουν περάσει σε άλλο επίπεδο, το βιβλίο αυτό απευθύνεται κυρίως στους λάτρεις των ιστορικών και μυθιστορημάτων εποχής αλλά και το τονίζω αυτό, όχι απαραίτητα μόνο σε αυτούς.

Αρκετές λοιπόν ημέρες, μετά τη στιγμή που γύρισα ικανοποιημένη την τελευταία σελίδα, μπορώ να πω με βεβαιότητα, ότι τώρα που έχω ήδη κάνει την έρευνά μου κι έχω «εμπεδώσει» τη γενεαλογική αλυσίδα των γαλαζοαίματων της Βρετανίας, ευχαρίστως το διάβαζα ξανά από την αρχή. Και είναι πάρα πολύ πιθανό, να το κάνω στο κοντινό μέλλον.

Καλές αναγνώσεις!

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα ή να αγοράσετε το βιβλίο εδώ.