Book Review: ΧΡΗΣΙΜΟΙ ΗΛΙΘΙΟΙ, του ΑΝΤΥ ΒΡΟΣΓΟΥ, από τις εκδόσεις ΚΥΦΑΝΤΑ

(Της Γιώτας Βασιλείου)

Με τον ιδιότυπο κι ασυνήθιστο τίτλο "Χρήσιμοι ηλίθιοι" κυκλοφόρησε ο Άντυ Βρόσγος το πρώτο του μυθιστόρημα, από τις εκδόσεις ΚΥΦΑΝΤΑ. Κι όσο ιδιαίτερος είναι ο τίτλος του βιβλίου, άλλο τόσο ιδιαίτερο είναι το θέμα του. Η ιστορία που πραγματεύεται ο Βρόσγος, βασίζεται στα πραγματικά γεγονότα της 9ης Ιανουαρίου του 2012, που στιγμάτισαν για πάντα την ιστορία της Εθνικής μας Πινακοθήκης. Μια κλοπή η οποία έκανε αίσθηση σε παγκόσμιο επίπεδο και δυστυχώς, δεν εξιχνιάστηκε ποτέ.

Ήταν περίπου 4 το ξημέρωμα εκείνης της ημέρας, όταν άγνωστος, με ένα άριστα σχεδιασμένο κόλπο, κατάφερε να απομακρύνει τους φύλακες, ενεργοποιώντας ψευδή συναγερμό σε διαφορετικό σημείο του κτηρίου. Η κίνηση του διαρρήκτη καταγράφηκε από τις κάμερες του χώρου, χωρίς όμως να δώσει το παραμικρό στοιχείο στις αρχές για την ταυτότητά του, πέραν του γεγονότος ότι επρόκειτο για άντρα. Ο διαρρήκτης κατέβηκε στο υπόγειο της Πινακοθήκης, απ’ όπου αφαίρεσε από τα κάδρα τους τρία σημαντικά έργα τέχνης. Τα έργα που αφαιρέθηκαν είναι ο «Μύλος» του Ολλανδού Πιετ Μοντριάν, ένα έργο σε χαρτί του Ιταλού Γκουλιέλμο Κάτσα και το "Κεφάλι γυναίκας" του Πικάσο, ένα έργο το οποίο αποτελούσε εθνικό μας θησαυρό, μιας και το είχε δωρίσει ο ίδιος ο καλλιτέχνης στο Λαό της Ελλάδας, ως "ευχαριστώ" για την σθεναρή αντίστασή κατά της Ναζιστικής Γερμανίας.

Ο συγγραφέας αν και στο παρθενικό του έργο, πέτυχε κάτι μοναδικό. Κατάφερε να συνδέσει δύο διαφορετικές εποχές και να τις φέρει έντεχνα στο σήμερα αλλά και να δώσει μια αληθοφανή απάντηση, στο μυστήριο που απασχολεί τις αρχές, εδώ και μια 8ετία. Κυριολεκτικά κέντησε και μας προσέφερε ένα σχεδόν αψεγάδιαστο αποτέλεσμα.

Με φόντο λοιπόν, εκείνη την χρονική περίοδο, ο Βρόσγος μας προσφέρει ένα εξαίρετο noir μυθιστόρημα. Πρωτότυπο και πανέξυπνο, το «Χρήσιμοι ηλίθιοι» έχει ενδιαφέρουσα πλοκή που κυλάει γρήγορα, σχεδόν κινηματογραφικά. Ο συγγραφέας κάνει όμορφη και καθαρή χρήση της γλώσσας, χωρίς βαρύγδουπες προτάσεις που στοχεύουν στον εντυπωσιασμό. Η ιστορία ξεδιπλώνεται μέσα από πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές προεκτάσεις. Τα κεφάλαια μικρά, οι προτάσεις κοντές, βοηθούν στη γρήγορη ανάγνωση. Οι χαρακτήρες του είναι καλοσχηματισμένοι, στιβαροί και στέκονται όμορφα μέσα στην ιστορία. Προσωπικά, βρήκα εξαιρετικά έξυπνα, αυτά τα μικρά χωρία, με στίχους από τραγούδια του ελληνικού και ξένου ρεπερτορίου. Το καθένα από αυτά αποτελεί μια εισαγωγή αλλά και μια μίνι περίληψη για το κεφάλαιο που ακολουθεί. Αξιοπρεπής κατάληξη της ιστορίας, χωρίς κάποια εξωφρενική ανατροπή, που όμως σε αφήνει ικανοποιημένο. Εμένα τουλάχιστο δε με απογοήτευσε.

Όσον αφορά στην έκδοση αυτή καθ’ αυτή, την ευχαριστήθηκα αφού είναι ιδιαίτερα προσεγμένη. Έχει σφιχτή ράχη και χοντρό χαρτί, που το νιώθεις ζωντανό στο άγγιγμα. Επιπλέον βρήκα πανέμορφο εξώφυλλο και τον τίτλο ευρηματικό και  πολύ αντιπροσωπευτικό του κειμένου. Μάλιστα, με την ολοκλήρωση της ανάγνωσης, καταλαβαίνει κανείς το τι σημαίνει εν τέλει η έκφραση «Χρήσιμοι ηλίθιοι».

Αν θα του καταλόγιζα ένα μειονέκτημα, χωρίς όμως αυτό να βαραίνει την τελική αίσθηση που μου άφησε το βιβλίο, είναι το ανεξέλεγκτο πήγαινε-έλα, σε πρόσωπα, γεγονότα, χρονικές στιγμές, πράγμα το οποίο με κούρασε ελαφρώς.

Σε γενικές γραμμές, οι «Χρήσιμοι ηλίθιοι» του Άντυ Βρόσγου αποτελεί ένα συγγραφικό τρενάκι, που κάποιες φορές θα σε ξετρελάνει και κάποιες λίγες θα σε "ανακατέψει". Το βέβαιο όμως είναι ότι αν καβαλήσεις το «βαγονάκι» του, θα ενθουσιαστείς και θα περάσεις τέλεια! Σας το προτείνω ανεπιφύλακτα.

Καλές αναγνώσεις!

Διαβάστε περισσότερα ή αγοράστε το βιβλίο εδώ.