Book Review: Η Μαριάννα κι η Γιώτα συζητούν για το "ΟΙ ΕΠΤΑ ΘΑΝΑΤΟΙ ΤΗΣ ΕΒΕΛΙΝ ΧΑΡΝΤΚΑΣΤΛ", του STUART TURTON

Η Γιώτα Βασιλείου κι η Μαριάννα Φλέσσα διάβασαν και μοιράζονται την άποψή τους για το αστυνομικό/ψυχολογικό/δραματικό/μεταφυσικό μυθιστόρημα του STUART TURTON, με τίτλο "ΟI ΕΠΤΑ ΘΑΝΑΤΟΙ ΤΗΣ ΕΒΕΛΙΝ ΧΑΡΝΤΚΑΣΤΛ", που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ. 

Γ. Αρχικά, να πω πως δε ξέρω τι θα μπορούσε να γράψει κάποιος για το βιβλίο αυτό και κυρίως ΠΩΣ να το γράψει, προκειμένου να μην αρχίσει να αποκαλύπτει πράγματα τα οποία θα στερήσουν την ικανοποίηση της έκπληξης από τους υπόλοιπους αναγνώστες. Θα κάνω μια προσπάθεια να είμαι πολύ προσεκτική στην κουβέντα μας Μαριάννα, αλλά επειδή πρόκειται για πολύ ιδιόμορφη περίπτωση, δεν είμαι σίγουρη ότι θα τα καταφέρω 100%. Αν δεις ότι ξεφεύγω φρέναρέ με! Χαχαχα!

Μ. Χαχαχα! Ομολογώ ότι οι επτά θάνατοι της Έβελιν Χάρντκαστλ είναι κάτι εντελώς διαφορετικό από ό,τι έχω διαβάσει σε βιβλίο μυστηρίου ως τώρα. Καταρχάς, είναι δύσκολο να δώσει κάνεις, έστω και μια μικρή περίληψη χωρίς να αποκαλύψει τα βασικά στοιχεία του βιβλίου.
Ξεκίνησα να το διαβάζω και ήδη στις πρώτες 50 σελίδες είδα ένα μήνυμα από σένα: “Πώς θα μιλήσουμε γι’ αυτό το βιβλίο χωρίς να δώσουμε σπόιλερ”; Μπορούσα να σε δω με τη φαντασία μου, μπροστά μου να ρωτάς ανοίγοντας διάπλατα τα μεγάλα μάτια σου.
«Ακροβατώντας» σου απάντησα. Ας δούμε τι μπορούμε να κάνουμε…

Γ.+Μ. Ως εκ τούτου, όποιος σκοπεύει να το διαβάσει, να προχωρήσει παρά κάτω με δική του ευθύνη. Εμείς "νίπτουμε τας χείρας μας"... Πολύ σχολαστικά! :-D

Γ. Έχουμε και λέμε… ανοίγεις για πρώτη φορά το βιβλίο πιστεύεις ότι θα ξεκινήσεις να διαβάζεις την αρχή της ιστορίας; Λάθος! Ξεκινώντας να διαβάζεις το "Οι επτά θάνατοι της Έβελιν Χάρντκαστλ" βρίσκεσαι ήδη μέσα στην ιστορία!!! Σαν σε ένα RPG παιχνίδι (role playing game), βρίσκεσαι στα παπούτσια ενός άντρα, ο οποίος ξυπνά μέσα σε ένα δάσος, έχοντας χάσει τη μνήμη του. Από κει κι έπειτα ξεκινάει ένα γαϊτανάκι δολοπλοκίας, πονηριάς, απάτης και φυσικά φόνων! Ξεκινώντας το, ένιωσα ότι πρόκειται να ζήσω μεγάλες στιγμές και κάποιες φορές η αίσθησή μου αυτή δικαιώθηκε ενώ κάποιες άλλες όχι.

Μ. Η πρώτη εντύπωσή μου, από τις πρώτες σελίδες,  ήταν ότι «όλα βαίνουν καλώς!». Τι έχουμε εδώ; Έναν άντρα να ξυπνάει στο δάσος έχοντας χάσει τη μνήμη του. Αγγλία, ομίχλη, βροχή και λίγες σελίδες μετά μία έπαυλη, το Μπλάκχιθ, μπόλικους καλεσμένους του λόρδου-οικοδεσπότη της έπαυλης και φυσικά έναν ΜΠΑΤΛΕΡ. Ήμουν σίγουρη ότι κάπου εκεί κοντά ήταν κρυμμένη η Αγκάθα Κρίστι και μειδιούσε μισοκρυμμένη! Όλα στην αρχή έμοιαζαν γνώριμα. Αλλά έκανα λάθος, έτσι;

Γ. Ωωω ναι! Σίγουρα έκανες λάθος. Ας συνεχίσω όμως με την ιστορία μου... Ο άντρας, λοιπόν, ξυπνάει με ένα μόνο όνομα να γυροφέρνει στο μυαλό του. Άννα. Αγχωμένος και τρομαγμένος έρχεται αντιμέτωπος και με ένα μακάβριο θέαμα. Την εικόνα μιας άγνωστης γυναίκας, την οποία φαίνεται να σκοτώνει ένας άγνωστος άντρας. Για κάποιο λόγο που μόνο ο ίδιος ξέρει, συνδέει τη νεκρή με το όνομα Άννα. Τρελαμένος από τον τρόμο, ο ήρωας αρχίζει να τρέχει προς άγνωστη κατεύθυνση μέσα στο δάσος. Η πορεία του τον βγάζει σε ένα παραμελημένο αρχοντικό, του οποίου την πόρτα χτυπάει. Εκεί απ' ότι φαίνεται, ο ήρωάς μας είναι ήδη γνωστός ως γιατρός, με το όνομα Σεμπάστιαν Μπελ. Είναι κι εκείνος όπως και οι συνδαιτύμόνες του, καλεσμένος του ιδιοκτήτη της έπαυλης, Λόρδου Πίτερ Χάρντκαστλ, στην δεξίωση που παραθέτει για το καλωσόρισμα της κόρης του Έβελιν. Όλοι τον γνωρίζουν, εκείνος όμως δεν αναγνωρίζει κανέναν. Μοιράζεται μαζί τους την περιπέτειά του και ο Λόρδος Χαρντκαστλ του δίνει το λόγο του ότι, την επομένη το πρωί, θα στείλει απόσπασμα να ερευνήσουν για το σώμα της νεκρής. Η έρευνα δεν απέφερε καρπούς, αφήνοντας τον δόκτορα Μπελ με την απορία τι συνέβει στην γυναίκα. Στη συνέχεια, η κατάσταση πρόκειται μόνο να περιπλακεί κι άλλο, όταν η κόρη του Λόρδου βρίσκεται δολοφονημένη. Και σε αυτό ακριβώς το σημείο αρχίζουν τα δύσκολα και τα περίεργα. Η Έβελιν Χάρντκαστλ θα συνεχίσει να δολοφονείται κάθε μέρα, σε μια ατέρμονη λούπα, μέχρι ο γιατρός Μπελ, να εντοπίσει και συλλάβει το δολοφόνο της.

Stuart Turton

Μ. Οοοοοπ! Φρένο!  Η ατέρμονη λούπα είναι αυτή που δυσκολεύει αλλά παράλληλα, διευκολύνει τον ήρωα. Ο φόνος επαναλαμβάνεται ξανά και ξανά, μέχρι να καταφέρει να βρει τον τρόπο να τον εξιχνιάσει, να ξεδιαλύνει μια μπερδεμένη υπόθεση δολοφονίας που συνδέεται με μία άλλη δολοφονία η οποία έγινε στην ίδια έπαυλη 20 χρόνια πριν και να τοποθετήσει όλα τα κομμάτια του παζλ σωστά. Κάθε φορά ένα νέο στοιχείο εμφανίζεται  που ανατρέπει την ισορροπία η οποία έχει επιτευχθεί με τόση δυσκολία. Η αποκάλυψη του μυστηρίου μοιάζει να ξεκινάει κάθε αυγή, με νέα στοιχεία και όλο και περισσότερα πρόσωπα να συμμετέχουν, όμως κάθε βράδυ η Έβελιν πεθαίνει για ακόμη μία φορά...
Η άποψή μου είναι, Γιώτα, ότι γράφοντας το συγκεκριμένο έργο, ο  Turton έχει απόλυτη επίγνωση για το τι θα άρεσε να διαβάσει το αναγνωστικό κοινό και πώς θα μπορούσε να αφηγηθεί ένα μυστήριο πρωτότυπο και ιδιαίτερο. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι ένας πλανόδιος δημοσιογράφος. Ταξίδευε, έγραφε άρθρα και τα πουλούσε σε πολύ γνωστές στήλες εντύπων και ηλεκτρονικών μέσων. Είναι γνώστης της τέχνης της συγγραφής και όπως θα εξηγήσω παρακάτω, η γραφή του έχει πολλά στοιχεία του δημοσιογραφικού παρελθόντος.

Γ. Σίγουρα η ιδιότητά του αυτή τον βοήθησε πολύ στη συγγραφή αυτού του έργου, το οποίο μάλιστα και απέσπασε το βραβείο Costa πρωτοεμφανιζόμενου συγγραφέα, το 2018, οπότε και πρωτοεκδόθηκε. Είναι ίσως το πιο "θορυβώδες" συγγραφικό ντεμπούτο που έχει δει η χώρα μας μέχρι σήμερα αφού έχει δεχτεί διθυραμβικές κριτικές από επαγγελματίες κριτικούς μα και πολύ θετικά σχόλια από μεγάλο μέρος των αναγνωστών. Υποθέτω πως ακριβώς αυτή του η πρωτοτυπία, είναι αυτή που καθιστά το βιβλίο ιδιαίτερο, μοναδικό και αξιοδιάβαστο.
Στον αντίποδα βεβαίως να πούμε, υπήρξαν αναγνώστες που χαρακτήρισαν το πόνημα του Turton "αλλοπρόσαλλο", "ακαταλαβίστικο" και "χωρίς συνοχή". Η αλήθεια είναι ότι "Οι επτά θάνατοι της Έβελιν Χαρντκάστλ" είναι ένα όχι και τόσο εύκολο βιβλίο, από την άποψη ότι δε χρειάζεται απλώς αλλά ΑΠΑΙΤΕΙ την αμέριστη προσοχή του αναγνώστη του. Άρα, μόνο εάν διαβάσει το βιβλίο με προσήλωση καταλαβαίνει κανείς την μεγαλοφυΐα που κρύβεται πίσω από το εγχείρημα του δημιουργού του.

Μ. Θα συμφωνήσω και θα συμπληρώσω ότι «Οι Επτά θάνατοι» είναι ένα βιβλίο που απαιτεί από τον αναγνώστη να σημειώσει και να θυμάται κάθε λεπτομέρεια της υπόθεσης. Η ανάπτυξη της ιστορίας σε χρονικό διάστημα 8 ημερών και η συμμετοχή τόσων πολλών προσώπων, μπορεί να το κάνει απωθητικό για κάποιους ή γοητευτικότατο για μία άλλη μερίδα αναγνωστών. Θεωρώ αξιοθαύμαστο το εγχείρημά του να αναπτύξει όλα τα παρακλάδια της υπόθεσης συμμετρικά και να οδηγήσει σε μία και μοναδική και αδιαμφισβήτη λύση.

Γ. Αν με ρωτούσες Μαριάννα, πάντως, σε ποια κατηγορία το κατατάσσω, δε θα μπορούσα νομίζω να απαντήσω. "Οι επτά θάνατοι της Έβελιν Χαρντκάστλ" είναι ένα πολυμορφικό έργο. Η κατηγοριοποίησή του δεν είναι καθόλου εύκολη, μιας και περιλαμβάνει στοιχεία αστυνομικού, ψυχολογικού, δραματικού και μεταφυσικού μυθιστορήματος. Η πρισματική οπτική του Turton διαφέρει από οτιδήποτε άλλο έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε μέχρι τώρα. Κι αν μας είχε φανεί παράξενη κι ιδιαίτερη η πρακτική του Anthony Horowitz να γράψει ένα βιβλίο μέσα στο βιβλίο του "Οι φόνοι της κίσσας", η απόφαση του Turton να εισάγει το μεταφυσικό σε μια, μεταβικτωριανού τύπου ιστορία, πραγματικά μας αφήνει άφωνους.

Μ. Για μένα έχει ήδη, για τους παραπάνω λόγους, ενταχθεί στην κατηγορία  Speculative Fiction. Αυτός είναι ο ορισμός του είδους που συγκεντρώνει ως  ομπρέλα, τα βιβλία που άπτονται όλων των παραπάνω κατηγοριών.

Γ. Πάντως, αν υπήρξε κάτι το οποίο πραγματικά απόλαυσα, ήταν η ατμόσφαιρα. Το σκηνικό στο οποίο τοποθετεί ο δημιουργός την ιστορία του, είναι αρκούντως σκοτεινό και ζοφερό. Η εγκαταλειμμένη έπαυλη που "αιμορραγεί" πίσω από τους ξεφτισμένους της σοβάδες, το σκοτεινό αφιλόξενο δάσος, άγνωστα ή όχι πρόσωπα, σκοτεινές μορφές που καραδοκούν στις γωνιές, γρίφοι ατάκτως ερριμμένοι ολούθε, όλα βάζουν το δικό τους λιθαράκι ώστε να δημιουργηθεί ένα περιβάλλον μυστηρίου και φόβου, το οποίο υποστηρίζει άψογα την ιστορία.

Μ. Σίγουρα, έχει και όλα τα γκόθικ στοιχεία που απαιτεί ένα καλό θρίλερ: ένα μανιακό δολοφόνο (που μπορεί και να μην είναι αυτός ο δολοφόνος), μια λογική «φόνου κλειστού δωματίου», (στη συγκεκριμένη περίπτωση η περιτριγυρισμένη κι απομονωμένη από δάσος έπαυλη Μπλακχιθ και η αδυναμία να διαφύγει ή να έρθει κάποιος), φθορά, ένας χαρακτήρας που το Μεσαίωνα προκαλεί τρόμο η φυσιογνωμία του. Όλα αυτά, με μία ικανή και αναγκαία δόση υπερφυσικού. Εμένα προσωπικά όλα αυτά τα στοιχεία με έλκουν στο να διαβάσω το βιβλίο.

Γ. Ομοίως θα έλεγα, όλοι οι χαρακτήρες του έργου, πρωτεύοντες και δευτερεύοντες, δευτερεύοντες που γίνονται πρωτεύοντες και τούμπαλιν, είναι διαλεγμένοι ένας κι ένας. Οι περιγραφές τόσο της εξωτερικής εμφάνισης όσο και της προσωπικότητας του κάθε ήρωα, είναι τόσο ακριβείς και γλαφυρές, που νομίζει κανείς ότι τους βλέπει ζωντανά, σε θεατρική παράσταση.

Μ. Αυτό θα το καταλογίσουμε στα υπέρ του βιβλίου και ίσως να το θεωρήσουμε το σημαντικότερο πλεονέκτημά του. Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστο, πώς καταφέρνει, όχι μόνο να αναπτύξει την προσωπικότητα τόσων πολλών χαρακτήρων ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΑ αλλά και να τους συντονίσει, έτσι ώστε να μην αλληλοκαλύπτεται η δράση τους. Ο αναγνώστης κάθε στιγμή μπορεί να εντοπίσει την αδιαμφισβήτητη θέση του καθενός. Φαντάζομαι ότι αυτό απαίτησε ιδιαίτερα μεθοδευμένη δουλειά από το συγγραφέα. 

Γ. Να σε ρωτήσω… δε νομίζεις κι εσύ ότι είναι εμφανής η επιρροή της Αγκάθα Κρίστι πάνω στους χαρακτήρες του Turton; Όχι μόνο στο πώς τους παρουσιάζει αλλά και πώς τους τοποθετεί στο χωροχρόνο. Κι ακριβώς επειδή υπάρχει αυτή η χρονική ασυνέχεια, η επιτυχία των χαρακτήρων είναι ότι δεν χάνουν την υπόστασή τους και την οντότητά τους, μεταφερόμενοι από τη μια χρονική στιγμή στην άλλη.

Μ. Ακριβώς. Οι πρωταγωνιστές αν και εξελίσσονται σημαντικά μέσα στο κείμενο, διατηρούν τα βασικά αναγνωρίσιμα στοιχεία τους και δεν φέρνουν τον αναγνώστη προ εκπλήξεως. Με εντυπωσίασαν οι πολλοί και πολύ διαφορετικοί χαρακτήρες που χρησιμοποιεί, και των δύο φύλων αλλά και όλων των ηλικιών και .... σωματότυπων. Μπορεί η οπτική της υπόθεσης να αλλάζει από μέρα σε μέρα της πλοκής, τα πρόσωπα  μένουν απόλυτα συνεπή σε αυτό που η πένα του συγγραφέα τους ανέθεσε να πράξουν.

Γ. Εν τω μεταξύ, συνειδητοποιώ ότι, αν και μιλάμε για ένα πάρα πολύ ιδιαίτερο βιβλίο, το κείμενο είναι γραμμένο λιτά κι απέριττα, χωρίς παλιακούς ιδιωματισμούς, γλωσσικές ή εκφραστικές ιδιαιτερότητες. Εξυπηρετεί μια χαρά την ανάγνωση, χωρίς να την επιβαρύνει. Η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη, καθιστώντας τον αναγνώστη κοινωνό των παθών αλλά και της εσωτερικής μάχης που δίνει ο ήρωας. Από πλευράς δε της έκδοσης, έχω να πω ότι έχει γίνει πάρα πολύ καλή δουλειά στη μετάφραση, αφού φαίνεται πως ο μεταφραστής κύριος Θ.Τσαπακίδης, έχει σεβαστεί απόλυτα το ύφος και τη γλώσσα του πρωτότυπου κειμένου.

Μ. Με βρίσκεις απόλυτα σύμφωνη. Δεδομένου ότι το μυστήριο εμπλέκει πολλούς διαφορετικούς χαρακτήρες, είναι αξιοσημείωτο με πόσο ευρηματικό τρόπο ο συγγραφέας κατορθώνει να εναλλάσσει την ταυτότητα τού, πάντα πρωτοπρόσωπου, αφηγητή. 
Ο λιτός τρόπος γραφής, που αναφέρεις (και θεωρώ ότι μας υπενθυμίζει το δημοσιογραφικό παρελθόν του συγγραφέα), διευκολύνει την απρόσκοπτη ανάγνωση.  Είχα την προσοχή μου στραμμένη στη δράση και στη σαφή δυσκολία που έχει τέτοιο πολυπρόσωπο βιβλίο και όχι στις λέξεις. Επίσης, η πολύ καλή μετάφραση βοήθησε πολύ σ’ αυτό και οφείλω να αποδώσω με τη σειρά μου τα εύσημα στο μεταφραστή.

Γ. Ξέρεις κάτι; Συζητώντας μαζί σου και σκεπτόμενη το έργο στο σύνολό του, έχω να πω ότι, η καλοδουλεμένη πλοκή του βιβλίου, ξεδιπλώνεται με σχεδόν καταιγιστικούς ρυθμούς, εναλλάσσοντας τις εικόνες τη μια μετά την άλλη, οδηγώντας μέσα από συνεχείς ανατροπές στη λύση του μυστηρίου.
Και νιώθω «άσχημα» γιατί τώρα θα γκρινιάξω και θα πω ότι, η απάντηση στο ερώτημα «ποιος σκότωσε την Έβελιν Χαρντκαστλ» δεν έκανε τον «πάταγο», τον οποίο εγώ ανέμενα, μετά από όλα αυτά. Προφανώς, κατά την ανάγνωση δημιουργήθηκαν μέσα μου προσδοκίες, οι οποίες δυστυχώς δεν δικαιώθηκαν αφού το φινάλε, ναι μεν ήταν απροσδόκητο αλλά υποτονικό σε σχέση με την υπόλοιπη ιστορία. Αυτό είναι ένα από τα δυο μειονεκτήματα που καταλογίζω στο βιβλίο.
Το δεύτερο είναι ότι θα μπορούσε να έχει περιορίσει λίγο τις περιγραφές, οι οποίες σε κάποια σημεία ήταν υπερβολικές και σε συνδυασμό με τα ανεξάντλητα σούρτα-φέρτα στο χρόνο αλλά και στους ξενιστές, με κούρασαν αρκετά κι ιδιαίτερα στις τελευταίες σελίδες του βιβλίου, τις οποίες η αλήθεια είναι ότι πιέστηκα να διαβάσω.

Μ.  Δεν έχεις άδικο που γκρινιάζεις, Γιωτί. Το βασικό ερώτημα δεν είναι «ποιος δολοφόνησε την Έβελιν Χάρντκάστλ», αν και αυτό τίθεται ξανά και ξανά. Δε θεωρώ επίσης ανατροπή την απάντηση που δίνεται στο ερώτημα «Γιατί χρειάστηκε να πεθάνει 7 φορές»... (Όχι, δεν είναι γάτα! Είναι άνθρωπος).
Παρά την περίτεχνη προσπάθεια του συγγραφέα να κτίσει ένα μυστήριο διαφορετικό από όσα έως τώρα έχουμε διαβάσει, παρά την πολύ αξιόλογη προσπάθεια να πλάσει αντάξιους γι’ αυτό χαρακτήρες, παρά την ομαλή εξέλιξη και κλιμάκωση της αγωνίας. Τα ... πυροτεχνήματα δεν ήρθαν! Θα ήθελα μια πιο φινετσάτη εξήγηση για το λόγο που μπήκαν στον κόπο όλοι αυτοί οι άνθρωποι να εκθέσουν κάθε κρυφό κομμάτι της ψυχή τους και να ταξιδέψουν μπρος-πίσω στο χρόνο. Κι εμένα μου φάνηκε φτωχό μπροστά στην όλη προσπάθεια που έκανε ο συγγραφέας για να το γράψει (κι εγώ, ο αναγνώστης να το παρακολουθήσω).

Γ. Να πω αυτό και να ολοκληρώσω την άποψή μου: Θεωρώ ότι, το "Οι επτά θάνατοι της Έβελιν Χαρντκαστλ" είναι ένα ευφυές, πρωτότυπο κι εντελώς ασυνήθιστο βιβλίο, με ύφος κι άρωμα παλαιάς βρετανικής λογοτεχνίας. Ξεφεύγει εντελώς από ότι έχουμε διαβάσει μέχρι τώρα και αυτό κάνει τη μεγάλη διαφορά. Ή θα το αγαπήσεις ή θα σε κουράσει. Θεωρώ ότι, το ντεμπούτο του Turton είναι ένα στοίχημα που έπαιξε και, για μένα, το κέρδισε, ανεξάρτητα τα όποια μειονεκτήματα μπορεί να είχε. Ας μην ξεχνάμε ότι είναι και η πρώτη του συγγραφική απόπειρα. Ανυπομονώ να δω πού μπορεί να μας οδηγήσει η έμπνευσή του από δω και πέρα!

Μ. Η άποψή μου είναι ότι μια διαφορετική ιστορία από αυτές που έχουμε συνηθίσει να διαβάζουμε. Θα χαρακτήριζα πολύ μοντέρνα και φρέσκια τη σύλληψή της.  Αυτό από μόνο του, θέτει τα υπέρ του βιβλίου να υπερισχύουν. Θεωρώ ότι έχουμε έναν επιτυχημένο συνδυασμό του παλιού, γνώριμου μυθιστορήματος μυστηρίου με μία νέα οπτική έκθεσης των χαρακτήρων που συμμετέχουν και της δράσης τους στη χρονική εξέλιξη της ιστορίας. Επαναλαμβάνω ότι δε διαβάζεται εύκολα και ότι απαιτεί την αφοσίωση και την προσοχή του αναγνώστη. Θα έλεγα ότι, για μένα, είναι ένα μείγμα Αγκάθα Κρίστι με Jaume Cambre. Ελπίζω να βγάζει νόημα αυτό που λέω και να ιντριγκάρει τον κόσμο να το διαβάσει γιατί είναι ένα πολυ διαφορετικό βιβλίο μυστηρίου από αυτά που έχουμε συνηθήσει...
Όπως κι εσύ, περιμένω με ανυπομονησία τις εκπλήξεις που μας επιφυλάσσει το καινούργιο βιβλίο του Stuart Turton!

Γ.+Μ. Αγαπημένοι φίλοι, Καλή Ανάγνωση και περιμένουμε και τις δικές σας απόψεις για να τις κουβεντιάσουμε στο Facebook group των ΒΙΒΛΙΟγραφικών.