ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ με τον ΓΡΗΓΟΡΗ ΑΖΑΡΙΑΔΗ

Γρηγόρης Αζαριάδης: Η «Παραπλάνηση» είναι ένα πολυεπίπεδο mind game, ένα αστυνομικό/ψυχολογικό θρίλερ, όπου τίποτε τελικά δεν είναι αυτό που φαίνεται.

(Συνέντευξη στη Γιώτα Βασιλείου)

Θεωρείται ένας από τους καλύτερους μεταφραστές του Στάινμπεκ, εν τούτοις, ο ίδιος δηλώνει φανατικός αναγνώστης της αστυνομικής λογοτεχνίας και πιο συγκεκριμένα της neo-polar σχολής. Αγαπά τους Τσάντλερ, Χάμετ, Μανσέτ και Φαζαρντί ενώ στην κορυφή των προτιμήσεών του βρίσκεται το ζεύγος των Σουηδών Σγιέβαλ και Βαλέε. Μέλος εδώ και χρόνια της Ε.Λ.Σ.Α.Λ. (Ελληνικής Λέσχης Συγγραφέων Αστυνομικής Λογοτεχνίας) είναι ένας ίσως ένας από τους πιο δραστήριους συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας. Δηλώνει παρουσία σε όλα τα μέσα, ενώ διατηρεί καλές σχέσεις με τους αναγνώστες τους μέσω των social media. Τα τελευταία χρόνια διαβάζουμε όλο και συχνότερα την προσωπική του άποψη για τα βιβλία που διάβασε και του άρεσαν. Έχει εκδώσει ήδη τέσσερα αστυνομικά μυθιστορήματα, με τα δύο τελευταία,  «Το μοτίβο του δολοφόνου» και ο "Σκοτεινός λαβύρινθος", να έχουν γίνει ιδιαιτέρως αγαπητά από τους αναγνώστες. Ο λόγος για τον Γρηγόρη Αζαριάδη ο οποίος σε συνεργασία με τις εκδόσεις ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ, κυκλοφορεί σε μερικές μέρες (2/7) το νέο του αστυνομικό μυθιστόρημα, με τίτλο «Παραπλάνηση». Με αφορμή λοιπόν την κυκλοφορία του βιβλίου του, μας έκανε την τιμή να απαντήσει σε μερικές ερωτήσεις μας, ενώ δεν δίστασε να μας αποκαλύψει κι ένα μελλοντικό του σχέδιο. Ας τον απολαύσουμε…

Καλωσορίσατε σας ΒΙΒΛΙΟγραφικά κύριε Αζαριάδη! Είναι μεγάλη μας χαρά και τιμή να σας έχουμε κοντά μας. Σε μερικές μέρες θα δούμε στα ράφια των βιβλιοπωλείων το πέμπτο σας μυθιστόρημα, με τίτλο «Παραπλάνηση», από τις εκδόσεις Μεταίχμιο. Πείτε μας δυο λόγια για την υπόθεσή του.
Ένας συγγραφέας αστυνομικών μυθιστορημάτων μετά την αποτυχία του τρίτου βιβλίου του, βλέπει την καριέρα του να καταρρέει και την Θεά της Έμπνευσης να τον έχει εγκαταλείψει. Μπροστά στο αδιέξοδο, δέχεται την συμβουλή μιας στενής του φίλης και έρχεται σε επαφή με μία ψυχολόγο, με σκοπό να τον βοηθήσει να γράψει ένα συναρπαστικό αστυνομικό μυθιστόρημα, που θα αναστήσει την καριέρα του. Η ψυχολόγος συνειδητοποιεί την πίεση και την εμμονή του συγγραφέα για το καινούργιο μυθιστόρημα, αλλά και την έλλειψη κάποιας ιδέας που θα πυροδοτήσει την έμπνευση του.
Όταν μετά λίγο καιρό η Αστυνομία ανακαλύψει το πτώμα μιας νεαρής κοπέλας, από το οποίο έχει αφαιρεθεί η καρδιά, ο συγγραφέας αρχίζει να γράφει με πυρετώδη ρυθμό. Κι όταν έρχεται στο φως κι ένα δεύτερο πτώμα με το ίδιο μοτίβο, νεαρή κοπέλα με αφαιρεμένη την καρδιά, η ψυχολόγος αρχίζει να υποπτεύεται ότι κάτι περίεργο και τρομακτικό συμβαίνει...

Από τον τίτλο και μόνο, καταλαβαίνει κανείς ότι αυτή τη φορά αποφασίσατε να «παίξετε» με το μυαλό των αναγνωστών σας κύριε Αζαριάδη. Ισχύει αυτό;
Η «Παραπλάνηση» είναι ένα πολυεπίπεδο mind game, ένα πολυεπίπεδο παιχνίδι παραπλάνησης. Ο συγγραφέας ήρωας του μυθιστορήματος προσπαθεί να παραπλανήσει τη ψυχολόγο, με την οποία συνεργάζεται. Η ψυχολόγος προσπαθεί να παραπλανήσει τον συγγραφέα. Και τελικά ο πραγματικός συγγραφέας, εγώ δηλαδή, προσπαθώ να παραπλανήσω τον αναγνώστη. Μιλάμε για ένα αστυνομικό ψυχολογικό θρίλερ, όπου τίποτε τελικά δεν είναι αυτό που φαίνεται στην αρχή και ο αναγνώστης νοιώθει να πατάει σε κινούμενη άμμο και να μην έχει κάποιο σταθερό, αληθινό σημείο αναφοράς.

"Η σκιαγράφηση του δολοφόνου είναι μια εξαιρετικά δύσκολη, εξαντλητική και ψυχοφθόρα διαδικασία, που σε βοηθάει να «μπεις στο μυαλό του δολοφόνου». Πράγμα, που μπορεί να κρύβει απροσδόκητο ρίσκο!"

Σε κάθε σας νέο πόνημα, βλέπουμε κάποιες διαφορές στο τρόπο γραφής σας κύριε Γρηγόρη. Στην «Παραπλάνηση» ακόμη περισσότερο. Πείτε μας δυο λόγια.
Στο πλαίσιο των συνεχών πειραματισμών του στυλ γραφής, δοκιμάζω καινούργια πράγματα. Στον «Σκοτεινό λαβύρινθο» χρησιμοποίησα για πρώτη φορά ενεστώτα με στόχο να προσδώσω μια ζωντάνια, μια αμεσότητα στο κείμενο. Στην «Παραπλάνηση» συνεχίζω την χρήση του ενεστώτα, αλλά την συνδυάζω με ένα άλλο, πολύ σημαντικό στοιχείο. Από την τριτοπρόσωπη αφήγηση, προχωράω στην πρωτοπρόσωπη. Και μάλιστα εις διπλούν! Τόσο ο συγγραφέας Ιωάννης Πατρίκιος όσο και η ψυχολόγος Άρτεμις Βάλενταλ, μιλάνε σε πρώτο πρόσωπο. Κι όχι μόνο...

Αστυνόμος Τρύπη. Μια δυναμική γυναίκα η οποία δραστηριοποιείται σε έναν κατ’ εξοχήν αντρικό χώρο, χωρίς όμως η ίδια να έχει απαρνηθεί την θηλυκότητά της. Στην σύγχρονη κοινωνία που ζούμε, πόσο εύκολο είναι κατά τη γνώμη σας  κάτι τέτοιο;
Στο πλαίσιο της ρεαλιστικότητας που επιζητώ για τα μυθιστορήματα μου, έχω μια ομάδα βασικών «συνεργατών». Όταν ξεκίνησα να συνομιλώ με τον Κ.Χ., ανώτερο τότε στέλεχος του Τμήματος Εγκλημάτων κατά Ζωής, η ιδέα για γυναίκες στο Τμήμα του είχε φανεί «περίεργη». Πριν δύο χρόνια αναγκάστηκε να αναγνωρίσει τις «μαντικές» μου ικανότητες, καθώς οι δύο πρώτες γυναίκες στο Τμήμα ήταν γεγονός! Σίγουρα δεν παύει να είναι δύσκολη η προσπάθεια, δεδομένου ότι η γυναίκα προσπαθεί να καταξιωθεί σ’ένα χώρο με σκληρό, ανδροκρατούμενο παρελθόν. Η Τρύπη έχοντας απόλυτη πίστη στις ικανότητες της, κατορθώνει να είναι απόλυτα αποδεκτή. Κι εκτός υπηρεσίας, παραμένει μια δυναμική, ανεξάρτητη γυναίκα.

Διατηρείτε ένα μυστήριο γύρω από την κεντρική ηρωίδα σας. Δεν ξέρουμε καν το μικρό της όνομα και γνωρίζουμε ελάχιστα για την προσωπική της ζωή. Ποιος είναι ο απώτερος στόχος πίσω από αυτό το μυστήριο; Στην «Παραπλάνηση», θα μάθουμε κάτι παραπάνω για την Αστυνόμο της καρδιάς μας; 
Δεν γνωρίζουμε το όνομα της για πολλούς λόγους. Ο πρώτος είναι ότι η χρήση επιθέτου στην αστυνομική πραγματικότητα υπονοεί την «απόσταση» ανάμεσα και στους πιό στενούς συνεργάτες. Ο δεύτερος είναι ότι ο συγγραφέας προσπαθεί να χτίσει ένα μυστήριο γύρω από την κεντρική ηρωίδα και να ιντριγκάρει τους αναγνώστες. Ακριβώς αυτό ισχύει και για τα στοιχεία για την προσωπική της ζωή... Αποκαλύπτονται αργά, σταδιακά και είναι περιορισμένα, με στόχο να ενισχύσουν το μυστήριο και να αφήσουν τον κάθε ένα να συμπληρώσει τα κενά, βάζοντας σε λειτουργία την φαντασία του. Και λυπάμαι, αλλά και στη «Παραπλάνηση» αυτά τα στοιχεία συνεχίζουν να δίνονται με το σταγονόμετρο!

Η αστυνόμος έχει μια μονομανία με τον καφέ της. Η δική σας μονομανία ποια είναι; 
Ποια άλλη; Ο καφές, ίδιος με αυτόν που πίνει η Τρύπη και τα στριφτά τσιγάρα. Παρά το διαφορετικό φύλο, η ταυτοποίηση λειτουργεί μια χαρά...

Πότε έγινε η πρώτη σας επαφή με την αστυνομική λογοτεχνία και με ποιο βιβλίο; 
Γύρω στα 1967. Πρώτα βιβλία που διάβασα ήταν του Τσάντλερ και του Χάμμετ.

Και ποια ήταν η στιγμή κατά την οποία συνειδητοποιήσατε ότι θέλετε να γράψετε και μάλιστα αυτό το είδος; 
Το 1977, όταν υπηρετούσα στην Αεροπορία. Και πραγματικά, τότε έγραψα τους «Παλιούς λογαριασμούς». Τους έκλεισα σε ένα συρτάρι και το ξανάνοιξα το 2010, όταν έμεινα άνεργος και ήθελα κάτι να ασχοληθώ. Δυο χρόνια αργότερα, εκδόθηκαν από τις Εκδόσεις Γαβριηλίδη.

"Φοβάμαι τις ταμπέλες και αποφεύγω την τυποποίηση. Μου αρέσει να πειραματίζομαι και να αλλάζω στυλ γραφής."

Στα προηγούμενα βιβλία σας, είδαμε ότι μπήκατε πιο βαθιά στην ψυχοσύνθεση του εγκληματία. Σας ενδιαφέρει γενικότερα, το πώς και το γιατί καταλήγει ένας άνθρωπος να αφαιρέσει μια ζωή. Μιλήστε μας γι’ αυτό. 
Η βασική ομάδα συνεργατών που προανέφερα συμπεριλαμβάνει δύο ψυχολόγους και την Χ.Α.,  ψυχολόγο/κοινωνιολόγο/δικαστηριακή ψυχολόγο, με εμπειρία στο profiling. Από το τρίτο βιβλίο μου, το «Μοτίβο του δολοφόνου», υπάρχει μια στενή συνεργασία στον συγκεκριμένο τομέα με στόχο την αναλυτική και όσο το δυνατό ρεαλιστική σκιαγράφηση του προφίλ του δολοφόνου. Ποιό μπορεί να είναι το τραύμα από την παιδική ηλικία που τον ωθεί στις δολοφονίες, ποιά σημάδια μπορούν να δείξουν ότι πιθανό να εκδηλώσει τάσεις δολοφονίας κλπ. Όλα αυτά τα στοιχεία αναλύονται και αποτελούν ρεαλιστική/επιστημονική βάση για την σκιαγράφηση του δολοφόνου. Πρόκειται για μια εξαιρετικά δύσκολη, εξαντλητική και ψυχοφθόρα διαδικασία, που σε βοηθάει να «μπεις στο μυαλό του δολοφόνου». Πράγμα, που μπορεί να κρύβει απροσδόκητο ρίσκο!

Σε συζητήσεις στις βιβλιοφιλικές ομάδες, διαπιστώνω ότι κάποιοι από τους αναγνώστες σας δεν είναι σίγουροι σε ποιο ακριβώς παρακλάδι της αστυνομικής λογοτεχνίας πρέπει να σας κατατάξουν (noir, neo-polar κτλ). Εσείς που θα κατατάσσατε το έργο σας; 
Μεγάλη κουβέντα και δύσκολη εκτίμηση ! Φοβάμαι τις ταμπέλες και αποφεύγω την τυποποίηση. Μου αρέσει να πειραματίζομαι και να αλλάζω στυλ γραφής. Τα δύο πρώτα μου μυθιστορήματα, «Παλιοί λογαριασμοί» και η «Τελευταία παράσταση της Μαρίνας Φιλίππου» μπορεί να ενταχθούν στο αγαπημένο μου neopolar. Το τρίτο, το «Μοτίβο του δολοφόνου» εντάσσεται στο police procedural. Ο «Σκοτεινός λαβύρινθος» που ακολουθεί αντικατοπτρίζει την προσπάθεια μου να γράψω ένα σύγχρονο (βορειο)ευρωπαικό, σκληρό, αστυνομικό μυθιστόρημα. Η «Παραπλάνηση» που έρχεται είναι, όπως λέει κι ο τίτλος, ένα mind game, μια προσπάθεια παραπλάνησης ανάμεσα στους ήρωες, αλλά και ανάμεσα στον συγγραφέα και τους αναγνώστες.

Πως θα σας φαινόταν η μεταφορά ενός από τα βιβλία σας, στη μικρή ή τη μεγάλη οθόνη; 
Είμαι μανιώδης θεατής αστυνομικών τηλεοπτικών σειρών. Πείτε το επαγγελματική διαστροφή ! Βλέπω λοιπόν ότι όλα τα βιβλία μου μπορούν κάλλιστα να αποτελέσουν τη βάση για ένα υψηλών προδιαγραφών τηλεοπτικό σενάριο, δεδομένου ότι έχουν γραφεί με «τηλεοπτική οπτική». Τουτέστιν, γρήγορο ρυθμό, εναλλαγές σκηνών, πολλές ανατροπές και πολυδουλεμένους χαρακτήρες πρωταγωνιστών. Εννοείται ότι το ίδιο ισχύει και για κάποιους άλλους Έλληνες αστυνομικούς συγγραφείς. Όπως έχω δηλώσει άλλωστε, οι Έλληνες συγγραφείς του χώρου μας δεν έχουν να ζηλέψουν πολλά από τους αντίστοιχους του εξωτερικού.

Τα τελευταία χρόνια, βλέπουμε την αστυνομική λογοτεχνία να κερδίζει έδαφος στη χώρα μας, πράγμα που προσωπικά θεωρώ πολύ θετικό. Ως πετυχημένος συγγραφέας του είδους, τι θα συμβουλεύατε τους νέους συγγραφείς; 
Να διαβάζουν όσα περισσότερα αστυνομικά μυθιστορήματα μπορούν. Μυθιστορήματα από κάθε σχολή και κάθε είδος. Από τα κλασικά, Τσάντλερ και Χάμμετ και Μανσέττ, μέχρι τους πρωτοπόρους Σκανδιναβούς Σγιεβάλ Βαλέε και τους σύγχρονους σπουδαίους Ευρωπαίους συγγραφείς. Κι ακόμη να δουλεύουν πολλές φορές και επί πολύ χρόνο τα κείμενα τους. Με υπομονή κι επιμονή, χωρίς να βιάζονται να τελειώσουν. Τέλος, να συζητάνε τα βιβλία τους με λίγους, δυό τρεις σταθερούς και έμπειρους «αναγνώστες» που εμπιστεύονται και να λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις γνώμες τους.   

"Όλα τα βιβλία μου μπορούν κάλλιστα να αποτελέσουν τη βάση για ένα υψηλών προδιαγραφών, τηλεοπτικό σενάριο."

Όταν γράφετε απομονώνεστε ή είστε από τους ανθρώπους που αποζητάνε τη συντροφιά για να μπορέσουν να συγκεντρωθούν. 
Έχω δουλέψει λίγες φορές απομονωμένος και ήταν ωραία, αλλά συνήθως λόγω έλλειψης χώρου δουλεύω στο λίβινγκ ρουμ του σπιτιού εν μέσω εφιαλτικών θορύβων! Τηλεόραση, διάφορες τηλεφωνικές επαφές της γυναίκας μου κλπ κλπ. Όταν είμαι όμως μπροστά στην οθόνη του λαπτοπ, τα πάντα εξαφανίζονται με κάποιο μαγικό τρόπο. Είμαι εγώ και το κείμενο. Τίποτε άλλο. Είναι όπως το αγαπημένο μου τζόκινγκ. Δεν υπάρχουν αυτοκίνητα, ούτε άλλοι διαβάτες. Εγώ και ο δρόμος. Τελικά, το γράψιμο και το τρέξιμο είναι αμφότερα μοναχικά σπορτς!

Κατονομάστε μας τις 3 μεγαλύτερες αγάπες της ζωής σας. 
Είμαι κατά βάθος ένας ρομαντικός, παλιομοδίτης, υπερήλικας ... Οι αγάπες μου είναι η γυναίκα μου, τα παιδιά μου και πάνω απ’όλα η μοναδική Μελίνα, η εγγονή μου. Όλα αυτά σε ένα. Δεύτερη αγάπη το γράψιμο. Και τρίτη, δυστυχώς, ο Ολυμπιακός.

Τι διαβάζετε αυτό τον καιρό κύριε Αζαριάδη; 
Έχοντας ολοκληρώσει την «Παραπλάνηση», διαθέτω τώρα πολύ χρόνο για να διαβάζω με ιλιγγιώδη ρυθμό αστυνομικά μυθιστορήματα, στο πλαίσιο των κριτικών / παρουσιάσεων, που γράφω στις εφημερίδες (ΝΕΑ και ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΤΥΠΟ) με την ιδιότητα του κριτικού. Αυτή την εποχή διαβάζω αρκετό σύγχρονο γαλλικό πολιτικοκοινωνικό νουάρ, νεαρούς αστυνομικούς συγγραφείς από την Βρετανία και φυσικά αρκετούς Σκανδιναβούς.

Αν κάποιο βιβλίο δε σας αρέσει, το συνεχίζετε ψυχαναγκαστικά ή το αφήνετε και πάτε σε επόμενο; 
Πολύ σπάνια θα αφήσω βιβλίο πριν το τελειώσω. Συγκεντρώνω πληροφορίες πριν το διαβάσω, οπότε αν δεν με προσελκύσει αρκετά είναι πιθανότερο να μην το ξεκινήσω. Αν πάλι προχωρήσω στην ανάγνωση και τελικά δεν το κρίνω αξιόλογο, απλά δεν θα το συμπεριλάβω σε αυτά που παρουσιάζω. Αν πάντως με ρωτήσει κάποιος αναγνώστης, όντως θα του έλεγα ότι αν κάποιο βιβλίο δεν τον συγκινήσει, καλό θα ήταν να αφήσει στην άκρη κάθε ψυχαναγκασμό και να το κλείσει.

Κλείνοντας, θα σας ζητήσω να μοιραστείτε μαζί μας κάποιο μελλοντικό σας σχέδιο. 
Να γράψω ένα καθαρά πολιτικοκοινωνικό μυθιστόρημα, χωρίς αστυνομική πλοκή. Και να σας αποκαλύψω ότι έχω έτοιμο τον σκελετό στο μυαλό μου. Το μόνο που δεν ξέρω είναι πότε τελικά, ο δεύτερος εαυτός μου, θα μου επιτρέψει να το ξεκινήσω.

Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας. Εύχομαι κάθε επιτυχία στην «Παραπλάνηση». 
Παρακολουθώ με ενδιαφέρον την δουλειά που κάνουν τα "ΒΙΒΛΙΟγραφικά" για την προώθηση της ελληνικής λογοτεχνίας και ιδιαίτερα τον τομέα που αναφέρεται σε εμάς, την αστυνομική λογοτεχνία ...Θέλω να ευχηθώ να συνεχίσει αυτή την προσπάθεια και να έχει την υποστήριξη των αναγνωστών και των συγγραφέων ...
Μπορείτε να μάθετε περισσότερα ή να αγοράσετε το βιβλίο του κου Αζαριάδη εδώ.