Book Review: ΜΑΚΡΥ ΠΕΤΑΛΟ ΑΠΟ ΘΑΛΑΣΣΑ, της ISABEL ALLENDE, από εκδόσεις ΨΥΧΟΓΙΟΣ

(Της Γιώτας Βασιλείου)

«Όλοι μας μπορούμε να γίνουμε βάρβαροι εάν μας δώσουν ένα τουφέκι και μια διαταγή.»

Θέλω να ξεκινήσω την άποψή μου λέγοντάς σας ότι λατρεύω την αφηγηματική και μυθοπλαστική ικανότητα της Ιζαμπέλ Αλιέντε. Είναι αυτή που με έβαλε στον υπέροχο κόσμο του μαγικού ρεαλισμού. Έχω διαβάσει σχεδόν όλα της τα βιβλία και τα έχω απολαύσει στο μέγιστο βαθμό. Όλα σχεδόν με διαφορετικό θέμα και στυλ. Κατά τη γνώμη μου, η γυναίκα έχει το πιο πρισματικό μυαλό και την πιο ζωηρή φαντασία από πολλούς συγγραφείς της γενιάς της. 

Υπάρχει ένα δεδομένο: Ο πόνος είναι αναπόφευκτος σε αυτόν τον κόσμο. Αυτό όμως που μας ξεχωρίζει ως ανθρώπινα όντα είναι το πώς αντιδρούμε κι ανταποκρινόμαστε σε αυτόν. Καταστάσεις όπως είναι ο πόλεμος, δημιουργούν αμείλικτα κύματα πόνου, που εξαπολύονται εναντίων των ανθρώπων, αναγκάζοντάς τους να ξαναχτίσουν τη ζωή τους κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Η Ιζαμπέλ Αλιέντε είναι μια αριστοτεχνική αφηγήτρια με μεγάλο βιωματικό υπόβαθρο. Γεννημένη στη Λίμα του Περού, έχει ζήσει τέτοιες ταραχές στη Λατινική Αμερική, γι’ αυτό και κάθε της πόνημα δίνει την αίσθηση του αληθινού. Το νιώθεις, το βλέπεις και το ζεις. Στο βιβλίο της «Μακρύ πέταλο από θάλασσα» έχει επικεντρωθεί στον τρομερό αντίκτυπο που είχε στους ανθρώπους ο ισπανικός εμφύλιος και η χούντα του Φράνκο. 

«Αυτό το βιβλίο είναι ένα μυθιστόρημα, αλλά τα ιστορικά γεγονότα και τα πρόσωπα είναι πραγματικά... Αυτό το βιβλίο γράφτηκε από μόνο του, λες και κάποιος μου το υπαγόρευε».

Το «Μακρύ πέταλο από θάλασσα» δεν ήταν ένα απλό ανάγνωσμα για μένα. Ήταν πραγματική μελέτη. Βυθίστηκα με όλη μου τη ψυχή στις σελίδες του κι ερεύνησα κάθε πτυχή της ιστορίας που πραγματεύεται. Καλύπτει κάμποσες δεκαετίες, ξεκινώντας το 1938 στην εμπόλεμη Βαρκελώνη και καταλήγει στη Χιλή. Η έρευνα που έχει γίνει για τη συγγραφή αυτού του έργου είναι απύθμενη, ενώ η γραφή της συγγραφέως ξεπερνά κάθε προηγούμενο. Μου πήρε σίγουρα περισσότερο χρόνο να το ολοκληρώσω απ’ ότι συνήθως αλλά η καταβύθιση σε αυτή την εξαίσια ιστορία, με αποζημίωσε στο ακέραιο. 

Όπως προείπα, η ιστορία ανοίγει αυλαία το 1938 στην Ισπανία, οπότε ο στρατηγός Φράνκο ανεβαίνει στη διακυβέρνηση, έχοντας βλέψεις να επαναφέρει τη χώρα στις αυτοκρατορικές δόξες του παρελθόντος. Κυβερνά με «σιδερένια γροθιά» και σκορπά τρόμο στους συμπατριώτες του, οι οποίοι σφαγιάζονται κατά χιλιάδες. Δυο αδέλφια, ο Βίκτορ κι ο Γκιγιέν Αρμάου και η οικογένειά τους, είναι μόνο μερικά από τα θύματα της δικτατορίας του Φράνκο. Είναι η δική τους ζωή που παρακολουθούμε μέσα από την εξαίσια γραφή της Αλιέντε. Οι χαρακτήρες που έχει δημιουργήσει με την πένα της η Χιλιανή λογοτέχνης, είναι τόσο πολύπλευροι και αντιφατικοί, όσο κι ένας πραγματικός άνθρωπος.  Τους βλέπουμε να εξελίσσονται και να ξετυλίγουν τις προσωπικότητές τους, καθώς περνούν τα χρόνια. Διαβάζοντας το βιβλίο, ο αναγνώστης νιώθει στο πετσί του τις λύπες και τις χαρές τους, το άγχος και το φόβο τους. Θα βουλιάξει υπό το βάρος της απελπισίας τους και θα ψάξει στο πλευρό τους, για νέους δρόμους στα αδιέξοδα της ζωής. 

«Βασίλευε η άψογη τάξη των στρατοπέδων και η τεχνητή γαλήνη του φόβου.»

Το «Μακρύ πέταλο από θάλασσα» είναι μια από τις πιο πλούσιες και άρτιες απεικονίσεις του ισπανικού εμφυλίου πολέμου, που έχω διαβάσει μέχρι σήμερα. Ένα από τα πιο δυνατά έργα της Αλιέντε στη τεράστια συγγραφική της πορεία, το οποίο συγκινεί και επηρεάζει βαθιά τον αναγνώστη του. Σίγουρα βρίσκεται ανάμεσα στα κορυφαία της λίστας με τα αγαπημένα μου και θα μπορούσα να μιλάω για ώρες για το συγκεκριμένο βιβλίο αλλά επιλέγω να σταματήσω κάπου εδώ. Εννοείται πως σας το προτείνω με όλη μου την καρδιά! 

Καλές αναγνώσεις!

Trivia: 

• Ο στρατηγός Φρανσίσκο Φράνκο κυβέρνησε την Ισπανία από το 1939 έως το 1975. Με την πάροδο του χρόνου η δικτατορία του “Caudillo”*, όπως αρέσκονταν να τον αποκαλούν, γινόταν όλο και πιο απάνθρωπη. Οι πολίτες φοβόντουσαν τις βάναυσες μεθόδους του και μεγάλο μέρος του άμαχου πληθυσμού διέφευγε στα γαλλικά σύνορα με κάθε δυνατό μέσο και με τεράστιες απώλειες. Η Γαλλία παρακολουθούσε με φρίκη τα σύνορα να κατακλύζονται από τους πρόσφυγες, τους οποίους και ονόμασαν «ανεπιθύμητους».
• H Elizabeth Eidenbenz είναι πραγματικό ιστορικό πρόσωπο. Ήταν δασκάλα και νοσοκόμα. Έσωσε περίπου 600 παιδιά Ισπανών Ρεπουμπλικάνων, Εβραίων προσφύγων και Τσιγγάνων που εγκατέλειψαν τη ναζιστική εισβολή. Δούλεψε ενάντια στους διοικητές των στρατοπέδων στη Γαλλία, οι οποίοι προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να εξαναγκάσουν τους «ανεπιθύμητους» να επιστρέψουν στην Ισπανία. 
• Ο διάσημος ποιητής Πάμπλο Νερούδα, ήταν παθιασμένος με την Ισπανία αλλά σιχαινόταν τον φασισμό, όντας κομουνιστής ο ίδιος. Ανησυχούσε δε τόσο για τη μοίρα των ηττημένων Ρεπουμπλικάνων, ώστε κατάφερε να πείσει τον νέο πρόεδρο της Χιλής -σε πείσμα των δεξιών κομμάτων και της Καθολικής Εκκλησίας- να επιτρέψει την είσοδο στη χώρα ενός ορισμένου αριθμού προσφύγων. Ο Νερούδα οργάνωσε τη μεταφορά 2000 προσφύγων στη Χιλή, με ένα φορτηγό πλοίο, το “Winnipeg”.
• Το 1960 έγινε στη Χιλή ο χειρότερος σεισμός στην ιστορία της, που άφησε πάνω από 20 χιλιάδες νεκρούς. Ο σεισμός συνέπεσε με την έξοδο των προσφύγων από την Καταλονία προς τη Γαλλία, επιτείνοντας τη δυσαρέσκεια των πολέμιων αυτού του μεταναστευτικού κύματος. 

*Ηγέτης στα ισπανικά

Διαβάστε περισσότερα ή αγοράστε το βιβλίο εδώ.