Book review: ΟΙ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΙ ΤΗΣ ΓΗΣ, του ILDEFONSO FALCONES, από Εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ


(Της Γιώτας Βασιλείου)

Ούτε λίγο ούτε πολύ δέκα ολόκληρα χρόνια πήρε στον Ildefonso Falcones να ολοκληρώσει την άτυπη* συνέχεια της «Παναγιάς της Θάλασσας», που κυκλοφορεί με τον εμβληματικό τίτλο «Οι κληρονόμοι της Γης». H αλήθεια είναι ότι μερικές φορές, οι συνέχειες ενός μεγάλου βιβλίου απογοητεύουν. Ιδίως εάν έχουμε να κάνουμε με οικογενειακά saga. Αυτό όμως, δε συμβαίνει εδώ. 

Με τους «Κληρονόμους της γης» ο Falcones μας ταξιδεύει ακόμη μια φορά στο παρελθόν, στη μυστηριώδη Βαρκελώνη του μεσαίωνα και μας προσφέρει μια μεγαλειώδη ιστορία ενηλικίωσης, δεινών, αγάπης, φόβου, πάθους, μίσους, προδοσίας και κυριαρχίας. Πρόκειται για μια καθηλωτική ιστορία που έχουν λατρέψει εκατομμύρια αναγνώστες σε όλον τον κόσμο.  Μέσα από τις σελίδες του βιβλίου ξαναζωντανεύουν συνήθειες, ήθη, έθιμα, νόμοι και ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν όχι μόνο την Ισπανία αλλά και ολόκληρη την Ευρώπη. Με λιτή γραφή, χωρίς ιδιαίτερα λογοτεχνικά στολίδια, πατάει πάνω σε αυτά τα γεγονότα και «χτίζει» σιγά-σιγά την πλοκή του, με τρόπο τέτοιο, που σχεδόν δεν είναι διακριτό που σταματά η ιστορία και που ξεκινά η μυθοπλασία. 

Για κάποιον που έχει διαβάσει «Παναγιά της θάλασσας», είναι μάλλον αδύνατο να αποφύγει κάποιες συγκρίσεις μεταξύ των δύο βιβλίων. Όπως για παράδειγμα το ότι οι «Κληρονόμοι» είναι ένα πιο γκρίζο και θλιβερό βιβλίο, όπου η ελπίδα για ένα δίκαιο και ανταποδοτικό τέλος, για τους πολύπαθους χαρακτήρες, χάνεται καθώς προχωρά το διάβασμα (πράγμα το οποίο, από ιστορικής άποψης, ήταν μάλλον το πιο συνηθισμένο τον 14ο αιώνα). Αντίθετα με την «Παναγιά», όπου η ελπίδα και η δικαιοσύνη έμοιαζαν να είναι προσιτές σε όλους, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση ή την οικονομική τους κατάσταση (ευσεβής πόθος;). Όπως και να έχει όμως, σε όλη την έκταση του βιβλίου, ο αναγνώστης οδηγείται σε μια σειρά επεισοδίων, όπου η θλίψη, η αδικία και η έλλειψη ελπίδας για μια καλύτερη ζωή, είναι οι κυρίαρχες συνισταμένες. Μια ακόμη αντίθεση είναι ότι στο προηγούμενο μυθιστόρημα, ο συγγραφέας περιγράφει τους Εβραίους ως συμπονετικούς και ευεργέτες, ενώ σε αυτό τοποθετεί ένα συγκεκριμένο χαρακτήρα στο βάθρο του πολύ κακού, αχάριστου, ζηλόφθονου κι εμπαθούς ανθρώπου. Γενικά λοιπόν, τοποθετώντας δίπλα-δίπλα αυτά τα δυο βιβλία, μπορεί να εντοπίσει κανείς κάποιες αντιθέσεις. Αυτές οι αντιθέσεις λοιπόν είναι που κάνουν τους «Κληρονόμους της γης» να ξεχωρίζουν και να αποτελούν μια ολοκληρωμένη οντότητα. 

Αν του καταλόγιζα δυο μειονεκτήματα αυτά θα ήταν: Α) οι πολλές και αχρείαστες περιγραφές κρασιών και παραγωγικών διαδικασιών. Δε μπορώ να φανταστώ σε τι θα μπορούσε να μου χρησιμεύσει, εκτός φυσικά κι αν αποφασίσω να μπω στο χώρο της οινοπαραγωγής. Και Β) τα εκατοντάδες ονόματα. Ονόματα εμπόρων, πολιτών, στρατιωτικών, βασιλιάδων, αυλικών… ονόματα… ονόματα… Κάποια στιγμή ούτε καν το σημειωματάριό μου δε μπορούσε να με βοηθήσει να τα συγκρατήσω. Και παρόλο που κατανοώ ότι η αναφορά σε ευγενείς και διάφορα άλλα ιστορικά πρόσωπα είναι απαραίτητη προκειμένου να στηριχθεί το ιστορικό πλαίσιο, εάν περνούσε από το χέρι μου, θα έβαζα το συγγραφέα να ξαναγράψει αρκετά σημεία προκειμένου να αποφύγει την χρήση τόσων ονομάτων. 

Παρακάμπτοντας λοιπόν την προηγούμενη παράγραφο και κλείνοντας την άποψή μου, ομολογώ πως «Οι κληρονόμοι της γης» ήταν ένα από τα καλύτερα αναγνώσματά μου για το 2021. Είναι ένα πρωτότυπο ταξίδι στο χρόνο και την ιστορία, γεμάτο χρώμα, άρωμα και γεύση. Ένα μάθημα ιστορίας που θα μείνει αποτυπωμένο στη μνήμη μου! Μη σας τρομάζει ο όγκος του. Φεύγει σα νεράκι! Θα το λατρέψετε!

*Αναφέρω τη λέξη «άτυπη», γιατί τα δυο βιβλία διαβάζονται αυτόνομα, χωρίς το ένα να εξαρτάται από το άλλο. Απλά στο δεύτερο γίνεται αναφορά σε κάποιους από τους χαρακτήρες του πρώτου.

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα ή να αγοράσετε το βιβλίο εδώ.


Σχόλια