Book Review: ΑΛΚΗΕΣΣΑ, της ΘΑΛΕΙΑΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗ, από ΑΝΕΜΟΣ ΕΚΔΟΤΙΚΗ

(Της Γιώτας Βασιλείου)

Η «Αλκήεσσα» είναι η πρώτη μου επαφή με την πένα της κυρίας Θάλειας Αντωνιάδη και η αλήθεια είναι ότι η γνωριμία με άφησε καταγοητευμένη. Το βιβλίο κυκλοφόρησε αρχές του καλοκαιριού από τις εκδόσεις Άνεμος αλλά έφτασαν σχεδόν Χριστούγεννα για το διαβάσω και να σας μιλήσω εγώ για αυτό. Δεν πειράζει όμως, γιατί όπως λέει κι ο σοφός Λαός μας: Το καλό πράγμα αργεί να γίνει. 

«Για να αγγίξεις τον ουρανό, πρέπει πρώτα να αντέξεις τα σκοτάδια της Κόλασης.»

Το βιβλίο είναι ένα καθαρόαιμο ιστορικό μυθιστόρημα. Μας ταξιδεύει στη μεσοβυζαντινή περίοδο, όταν αυτοκράτορας ήταν ο Μανουήλ Α’ Κομνηνός. Ταραγμένα χρόνια αφού την αυτοκρατορία ορέγονταν πολλοί, με αποτέλεσμα να βάλλεται ολούθε από επιδρομείς με ληστρικές ή επεκτατικές βλέψεις. Πιο συγκεκριμένα η ιστορία πλέκεται γύρω από τη λεηλασία της κοσμοπολίτικης Κορίνθου και της Θήβας (που εκείνα τα χρόνια βρισκόταν εν βρασμό εμπορικής ανάπτυξης), από τον στόλο του Ρογήρου της Σικελίας κι απλώνεται μέχρι το σταυροδρόμι των τότε πολιτισμών, την Σικελία του 12ου μ.Χ. αιώνα.

Βασικά πρόσωπα του έργου είναι η Αλκήεσσα που ζει στην Κόρινθο και η Αγαπία, κάτοικος της Θήβας. Σύντομα ο δρόμος αυτών των δυο κοριτσιών σύντομα θα συναντηθεί. Στα δεκατρία τους μόλις χρόνια, θα βρεθούν αιχμάλωτες των επιδρομέων και θα οδηγηθούν στη Σικελία ως εργάτριες μεταξιού. Η μοίρα θα τους παίξει απίστευτα παιχνίδια, ακραία συναισθήματα θα κάνουν την εμφάνισή τους και καταπιεσμένα πάθη θα βγουν στη φόρα. Οι συγκρούσεις θα είναι σκληρές και το ένστικτο της επιβίωσης θα ξεπροβάλλει άγριο κι ατίθασο μέσα από τα σωθικά των κοριτσιών, τροφοδοτώντας μια σειρά αντιδράσεων με ολέθριες συνέπειες. 

«Το σκαρί έτριζε ολόκληρο καθώς σκαρφάλωνε με κόπο και κατηφόριζε σχεδόν κάθετα τα κύματα, που η Αλκήεσσα τα έβλεπε με τη φαντασία της θεόρατα, σαν βουνά να χτυπούν αλύπητα τα πλαϊνά της γαλέρας, μέχρι να την τσακίσουν και να τους στείλουν όλους στον βυθό της θάλασσας, Νορμανδούς, αιχμαλώτους, σκλάβους, λάφυρα και άλογα. Μια φριχτή, κοινή μοίρα για όλους, η εξίσωση που φέρνει ο θάνατος.»

Γράφοντας για μιαν εποχή που δεν είναι ιδιαίτερα γνωστή στο ευρύ κοινό, η κυρία Αντωνιάδη κατάφερε να μας προσφέρει ένα άρτια δουλεμένο ιστορικό μυθιστόρημα, με έντονα τα στοιχεία της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας. Όταν μιλάμε για «ιστορικό μυθιστόρημα» καταλαβαίνουμε μεμιάς ότι πρόκειται για ένα ιδιαίτερα απαιτητικό είδος. Ένα είδος που ακροβατεί μεταξύ της ιστορικής πραγματικότητας και της μυθοπλασίας και συνάμα ερωτοτροπεί με την καταστροφή ανά πάσα ώρα και στιγμή. Κι αυτό γιατί η ιστορία δε «συγχωρεί» σφάλματα, ούτε κι όταν αυτά γίνονται χάριν της μυθοπλασίας. 

«Κεντούσαν με τις λέξεις τους η μια την καρδιά της άλλης, μέχρι να γεμίσει με την ιστορία τους, σαν συγκοινωνούντα δοχεία…»  

Γράφοντας την «Αλκήεσσα» λοιπόν, η κυρία Αντωνιάδη απέδειξε ότι ξέρει πολύ καλά να δια-χειρίζεται όχι μόνο το λόγο αλλά και την ίδια την μυθ-ιστορία της. Προσάρμοσε άψογα το κομμάτι της μυθοπλασίας στο ιστορικό πλαίσιο και αξιοποίησε άριστα όλες τις γνώσεις που αποκόμισε από τις ατέλειωτες -κατά τα φαινόμενα- ώρες ενδελεχούς έρευνας που πραγματοποίησε, χωρίς να προσβάλει στο ελάχιστο την ιστορική ορθότητα. Εντυπωσιακές είναι οι λεπτομέρειες που παραθέτει για την επεξεργασία του μεταξιού, τα πολύβουα αραβικά παζάρια, τις ιατρικές μεθόδους και θεραπείες νοσημάτων αλλά και τις περιγραφές της ζωής εκείνη την εποχή γενικότερα. 

«Ο πατέρας μου έδωσε το όνομα «Αλκήεσσα», από τη γλώσσα του Ομήρου: θαρραλέα, αλλά και καρτερική. Τα βράδια, παρά την κόπωση από τις εργασίες της ημέρας, άναβε τη λυχνία του λαδιού και με δίδασκε, πέρα από γραφή κι ανάγνωση, να καταλαβαίνω τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, να αποστηθίζω Πυθαγόρα και Εμπεδοκλή, να ακολουθώ στα ταξίδια του τον Πλούταρχο, να μιμούμαι τα πρόσωπα των τραγωδιών του Σοφοκλή και να πίνω από την Οδύσσεια, δίπλα από την πλουμιστή, σιδερόφραχτη στολή που κρεμότανε στον τοίχο.»

«Είμαστε Έλληνες», μου τόνιζε. «Όχι Ρωμιοί, Έλληνες είμαστε!»

Ακόμα και η επιλογή των ονομάτων των πρωταγωνιστριών είναι ουσιαστική. Η «Αλκήεσσα» λοιπόν, με το όνομα που περιλαμβάνει τη λέξη κλέος, ομηρική λέξη για τη δύναμη, την ευρωστία και το σθένος. Ένα όνομα που έρχεται σε σύγκρουση με τη γενικότερη στάση της ηρωίδας στα «χαστούκια» της Ζωής. Και η «Αγαπία», που τη διακρίνει καρτερικότητα και φυσική ευγένεια και που όταν θα έρθει η ώρα θα μετατραπεί σε θεριό ανήμερο. Παρακολουθούμε λοιπόν αυτά τα δυο κορίτσια, τα τόσο διαφορετικά μεταξύ τους, να βιώνουν βίους παράλληλους, που όμως ενώνονται σε μια μοίρα κοινή. Την κοινή τους πορεία ζωντανεύει η πένα της Θάλειας Αντωνιάδη, που με γλαφυρότητα μας διηγείται την ιστορία τους, προ(σ)καλώντας μας να συμμετέχουμε κι εμείς, με τις εναλλαγές του παλμού μας, την αγωνία μας, την οδύνη, τη χαρά και την αγαλλίασή μας, μέχρι το λυτρωτικό τέλος. 

Κλείνω λέγοντάς σας ότι η «Αλκήεσσα» είναι ένα μυθιστόρημα ανωτέρων προδιαγραφών και για να χρησιμοποιήσω την έκφραση του οπισθοφύλλου του βιβλίου, «ένα ιστορικό μυθιστόρημα αξιώσεων και μια αλληγορία του παρόντος», που παρασύρει τον αναγνώστη στις σελίδες του και καταγράφεται με ανεξίτηλο μελάνι στη μνήμη του. Αναζητήστε το χωρίς φόβο και με πολύ πάθος!

Καλές αναγνώσεις!

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα ή να αγοράσετε το βιβλίο εδώ.