Συνέντευξη: ΜΑΝΤΩ ΜΑΚΚΑ «Όσο ζούμε, ζουν και τα όνειρά μας»

Η Μαντώ Μάκκα γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Αθήνα και συγκεκριμένα στο Μαρούσι. Αποφοίτησε από το Κλασσικό Λύκειο Αναβρύτων. Αργότερα, κυρίως για λόγους επαγγελματικής κατάρτισης, παρακολούθησε μαθήματα Οικονομικών & Marketing. Ακολούθησαν τα Certificate of Proficiency in English του Michigan & του Cambridge, η επάρκεια διδασκαλίας και η ενασχόληση ως Καθηγήτρια Αγγλικών σε φροντιστήρια, κάτι που λάτρεψε και θεωρεί ότι έλαβε από τα παιδιά περισσότερα απ’ ό,τι πρόσφερε. Ακολούθησε η διαχείριση διαδικτυακών εφημερίδων και εμπορικών site γενικότερα. Αυτές είναι λίγες από τις δουλειές που έχει κάνει, έχει δουλέψει σε καφέ, πωλήτρια, F & b Manager σε εστιατόρια, reception σε ξενοδοχείο, γραμματέας διεύθυνσης και πωλήσεων και άλλες πολλές που, όπως μου είπε, για να τις θυμηθεί πρέπει να ψάξει τα ένσημά της! 

(Συνέντευξη στην Κατερίνα Τσαμπά)

Μας ανέφερες τις άπειρες δουλειές που έχεις κάνει και έρχομαι να σε ρωτήσω: Καταγίνεσαι πάντα με πολλά; 

Καμία δουλειά δεν είναι ντροπή. Όπως είχε πει η Πηνελόπη Δέλτα: «Καμιά δουλειά δεν είναι άσχημη αν δεν την ασχημίζει εκείνος που την κάμνει». Τα τελευταία τέσσερα χρόνια μπήκε στη ζωή μου η ζωγραφική και παρακολουθώ μαθήματα Εικαστικών & Ιστορίας Τέχνης με την Άννα Παππά. 

Ακόμα ολοκλήρωσα την εκπαίδευσή μου στη Μετάφραση στο Εθνικό & Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και στην Εισαγωγή στην εφαρμοσμένη γλωσσολογία και διδασκαλία αγγλικής γλώσσας από το Πανεπιστήμιο του Leicester.

Είμαι μέλος της Επιτροπής Γυναικών Συγγραφέων και της Επιτροπής Μετάφρασης & Γλωσσικών Δικαιωμάτων του Pen Greece.

Εδώ και δώδεκα χρόνια κατασκευάζω κοσμήματα, πλέον κυρίως από πέτρα, ένα ταξίδι που άρχισε τότε ως δημιουργική διέξοδος για λόγους υγείας, τώρα έχει γίνει βίωμα και αγάπη για δημιουργία.

Στην παρούσα φάση πού σε βρίσκουμε; 

Τώρα μοιράζω τη ζωή μου μεταξύ Θήβας και Αθήνας, αλλά επειδή έχω ζήσει και Θεσσαλονίκη και Ξάνθη, είμαι σίγουρη ότι τα ταξίδια μου δε σταματούν εδώ.

Τι σε τράβηξε στη συγγραφή;

Γράφω από μικρή, άρχισα στο δημοτικό και από τότε με λίγες εξαιρέσεις δεν σταμάτησα. Άρα ήταν κυρίως ανάγκη να εκμυστηρευτώ τις σκέψεις μου, άναρχη ποίηση όπως τη λέω εγώ, αλλά δεν είχα σκεφτεί να γράψω πεζά κείμενα μέχρι που μου το πρότεινε η συγγραφέας και επιμελήτρια Στεύη Τσούτση και μέσω των μαθημάτων δημιουργικής γραφής που κάναμε μαζί, άρχισε και το ταξίδι μου στον μαγικό κόσμο των ιστοριών.

Ακολουθείς κάποια τεχνική στη συγγραφή; Πώς και από τι εμπνέεσαι, πώς μπαίνεις σε πρόγραμμα κλπ

Δε νομίζω ότι έχω κάποια ιδιαίτερη τεχνική. Μια λέξη είναι αρκετή συνήθως για να γίνει η αρχή. Σπάνια έχω όλη την ιστορία έτοιμη στο κεφάλι μου και απλά την αποτυπώνω είτε στο χαρτί είτε στον υπολογιστή. Ξεκινάω να γράφω και η ίδια η ιστορία σιγά σιγά ξεδιπλώνεται. Προσπαθώ να γράφω κάθε μέρα αλλά αρκετές φορές αυτό δεν γίνεται, γιατί η ζωή δεν μπαίνει σε παύση επειδή το θέλουμε εμείς. 

Όπως γράφει ο David Nicholls στο βιβλίο «One Day»: “So - whatever happened to you? Life. Life happened”.

Μίλα μας για τα Λεμόνια σου.

Όταν άρχισα να γράφω τα “λεμόνια”, δεν ήταν αυτοσκοπός η δημιουργία ενός βιβλίου ούτε τα θέματα που θίγει ήταν στοχευμένα. Με αφορμή μία λέξη, μία εικόνα, μία ανάμνηση και τον κόσμο γύρω μας, οι λέξεις μπήκαν στη σειρά χωρίς ο προορισμός τους να είναι εμφανής και εγώ τις ακολούθησα. Δεν μπορούσα να κάνω και αλλιώς.

Έγραψα για ανθρώπους που μάχονται καθημερινά με τους δαίμονές τους και χωρίς κανέναν από μηχανής θεό να τους βοηθήσει, παλεύουν να βγουν ζωντανοί στην αντίπερα όχθη. Δεν έχω καμία διάθεση διδαχής, ίσως μιας μικρής αφύπνισης, για να βγούμε από την αδράνεια και την αδιαφορία για τα μικρά και μεγάλα “εγκλήματα” που διαπράττουμε καθημερινά οι ίδιοι, που βλέπουμε να συμβαίνουν γύρω μας και τα προσπερνούμε, χαμένοι στις προσωπικές μας ανάγκες και επιδιώξεις. Τα ναρκωτικά, η παιδική κακοποίηση, η κακοποίηση γυναικών, οι πρόσφυγες, η δωρεά οργάνων, η υιοθεσία είναι κάποια από τα θέματα για τα οποία έγραψα και όταν στην παρουσίαση του βιβλίου μου έψαξα να μιλήσω με αριθμούς για αυτά, τα στοιχεία ήταν συγκλονιστικά και με επιβεβαίωσαν αν και εύχομαι για το αντίθετο. 

Όταν άρχισα να γράφω τα “λεμόνια”, δεν ήταν αυτοσκοπός η δημιουργία ενός βιβλίου ούτε τα θέματα που θίγει ήταν στοχευμένα. Με αφορμή μία λέξη, μία εικόνα, μία ανάμνηση και τον κόσμο γύρω μας, οι λέξεις μπήκαν στη σειρά χωρίς ο προορισμός τους να είναι εμφανής και εγώ τις ακολούθησα. Δεν μπορούσα να κάνω και αλλιώς.

Τα μηνύματα του βιβλίου είναι πολλά αρκεί να έχει κάποιος τη διάθεση να τα “ακούσει”. Το σημαντικότερο είναι ότι όταν η ζωή μάς δίνει λεμόνια, δεν πρέπει να μένουμε άπρακτοι και αν θέλουμε ένα καλύτερο κόσμος πρέπει εμείς να κάνουμε την αρχή. Δεν είναι εύκολο αλλά αξίζει να προσπαθήσουμε.

Θα σας θυμίσω τα λόγια του Κώστα Αξελού, ενός τολμηρού στοχαστή, ανήσυχου δημιουργού και μαχητή ιδεών ο οποίος δίδαξε να μη φοβόμαστε πνευματικές συγκρούσεις, ακόμη και με τον εαυτό μας.

«Να στεκόμαστε και να κρατιόμαστε όσο γίνεται πιο όρθιοι, σε μια στάση στοχαστικής εγρήγορσης, ακόμη −και ιδίως− κι όταν όλα ισοπεδώνονται, έρπουν και μηδενίζονται».

Θα έγραφες κάποιο άλλο είδος βιβλίου;

Θέλω να πειραματιστώ σε άλλα είδη απλά δεν ξέρω αν ακόμη είμαι έτοιμη να το υλοποιήσω και προφανώς θέλει καλύτερο προγραμματισμό και σχεδιασμό εκ μέρους μου για να ξεκινήσω πχ ένα μυθιστόρημα. Τώρα γράφω κάπως μη παραδοσιακά, δηλαδή αφήνω την ιστορία να με πάει, δεν την οριοθετώ. Έχω κάποιες ιδέες είτε για νουβέλα είτε για μυθιστόρημα αλλά ακόμη είναι στο συρτάρι.

Η “Αγκούσα” είναι το δεύτερό σου βιβλίο από τις Εκδόσεις Νίκας. Τι πραγματεύεται;

Συνήθως οι αναγνώστες μιλάνε καλύτερα για τα βιβλία μας απ’ ό,τι εμείς. Θα αφήσω λοιπόν τα λόγια της Έλενας Καλογεροπούλου να μιλήσουν :

«Σε πονάει το βιβλίο της γιατί δεν σε αφήνει να πάρεις αψήφιστα ούτε μια λέξη του. Το νόημα κάθε ιστορίας αποτυπώνεται σε εκείνο το Αχ! που σε εμποδίζει να ανασάνεις, γιατί αυτό είναι η Αγκούσα. Ιστορίες αληθινές που μεταμφιέζονται κάτω από τον μανδύα φανταστικών αφηγημάτων και σε ωθούν να νιώσεις μέχρι να μην μπορείς να πάρεις ανάσα. Ιστορίες του κόσμου που γίνονται κτήμα σου και βίωμά σου.

Είναι σπουδαίο να σε αγγίζουν τόσοι ήρωες, τόσα κείμενα, ανοίγοντάς σου εκείνο το παράθυρο που κρυφοκοιτάζει στην ψυχή της συγγραφέως.

Μια ψυχή ευαίσθητη, μαχητική, ευγενική που δεν διστάζει να κρύψει τις αγωνίες της για όσα συμβαίνουν στην κοινωνία μας από παλιά μέχρι σήμερα.

Έχει επιλέξει με σοφία τους χαρακτήρες της. Τους έχει βάλει να αναμετρηθούν με όλα τα σημαντικά κι όλα τα δύσκολα, αφήνοντας όμως πάντα εκείνη τη δέσμη της ελπίδας να γλιστράει από τη χαραμάδα της ζωής τους φτάνοντας σε εσένα.

Έχει πολλές αναγνώσεις η Αγκούσα, πολλά ηθικά διδάγματα να μας χαρίσει.

Αποτελεί ένα βιβλίο ψυχογράφημα, γραμμένο με έκδηλη ενσυναίσθηση και μηνύματα, και φανερώνει την έντονη παρουσία της Μαντούς στην ελληνική λογοτεχνία, που υπόσχεται να μας χαρίσει πολλά και μοναδικά αναγνώσματα».

Τι βιβλία διαβάζεις;

Ό,τι βιβλίο έχει πέσει στα χέρια μου το έχω διαβάσει. Πλέον όμως επειδή ούτε ο χρόνος είναι σύμμαχος αλλά επειδή και τα βιβλία είναι αμέτρητα κάνω πιο στοχευόμενες αναγνώσεις. Τα κριτήρια βέβαια αλλάζουν όπως και η διάθεσή μου, με το τι θέλω στην προκειμένη στιγμή, το τι θέλω να μάθω, τι θέλω να γελάσω, τι θέλω να προβληματιστώ και ούτω καθεξής. Αυτή τη στιγμή διαβάζω το βιβλίο “Ο θλιμμένος κλόουν” του Παναγιώτη Σκιαδά από τις Εκδόσεις Νίκας και παράλληλα τη Λογοτεχνική Θεωρία του Εικοστού Αιώνα από τις Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης.

Ποιο όνειρό σου ακόμα δεν πραγματοποίησες;

Δεν είναι ένα, είναι πολλά. «Σκέφτομαι, άρα υπάρχω» είχε πει ο Καρτέσιος, που αλίμονο δεν το αμφισβητώ αλλά σαν ρομαντικό παιδί που είμαι μου αρέσει το «Ονειρεύομαι, άρα υπάρχω», ίσως γιατί φοβάμαι όταν στερέψουν τα όνειρα θα στερέψει και η διάθεση για ζωή. Και αφού πρέπει να πω ένα, θα πω και το πιο σημαντικό, να μπω στο Πανεπιστήμιο. Μια δυνατότητα την οποία, λόγω του ότι έπρεπε να βιοποριστώ από τα 17 μου, δεν την είχα ενώ ήμουν καλή μαθήτρια. Είναι κάτι μεταξύ ονείρου και απωθημένου. Ελπίζω κάποια στιγμή να γίνει πραγματικότητα. Όσο ζούμε, ζουν και τα όνειρά μας.

Αν είχες 2 ίδια βιβλία, τι θα έκανες με το 2ο αντίτυπο;

Πριν δώδεκα χρόνια άρχισα να δωρίζω αρκετά από τα βιβλία μου, κάποια στη Βιβλιοθήκη της Ξάνθης και τα υπόλοιπα στο Παλαιοβιβλιοπωλείο των Αστέγων. Έτσι, νιώθω ότι και το βιβλίο συνεχίζει το ταξίδι του αλλά ότι και εγώ προσφέρω έστω ελάχιστα με τον τρόπο μου.

Αν σου ζητούσα μια ευχή ή συμβουλή στον επίδοξο συγγραφέα που ξεκινά τώρα, τι θα του έλεγες;

Δεν ξέρω αν είμαι το κατάλληλο άτομο για να δώσω συμβουλές, αλλά όταν συμβουλεύω σκέφτομαι ότι έχω απέναντί μου πάντα έναν άνθρωπο που αγαπώ και θέλω το καλύτερο για αυτόν. Άρα με βάση την αγάπη, θα έλεγα να γράφει πρώτα για αυτόν, να μην σκέφτεται τι θα αρέσει στους άλλους, να μην βάζει όρια στη σκέψη του όσο τρελή και αν είναι και να μην τα παρατήσει στις τυχόν πρώτες κλειστές πόρτες. Κάποια θα ανοίξει.

Τα βιβλία της Μαντούς «Όταν η ζωή σου δίνει λεμόνια» και «Αγκούσα» κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Νίκας. 

Μπορείτε να διαβάσετε περισσότερα ή να αγοράσετε το «Όταν η ζωή σου δίνει λεμόνια»  εδώ και την Αγκούσα εδώ.