(Της Γιώτας Βασιλείου)
«Η ζωή μας όλη είναι μια παρτίδα σκάκι, είτε έχουμε τη θέση του βασιλιά, είτε του τελευταίου αναλώσιμου στρατιώτη»
Η "(Α)Όρατη Δολοφόνος" προέκυψε μέσα από ένα τραγούδι, όπως παραδέχεται η Μίνα στο επίμετρο, στο τέλος του βιβλίου. Την «Ασπιρίνη» της Νατάσας Μποφίλιου. Μη με ρωτήσετε πώς, είναι αυτό το μαγικό που συμβαίνει στους συγγραφείς, που μπορεί να αντλήσουν την έμπνευση από το κάθε τι μικρό ή μεγάλο που θα συναντήσουν στο δρόμο τους. Αυτό πάντως που μπορώ να σας πω με βεβαιότητα είναι ότι εσείς δε θα χρειαστείτε ούτε ασπιρίνη, ούτε ντεπόν, ούτε κάποιού άλλου είδους παυσίπονο διαβάζοντάς το. Κανένα ζαναξάκι ίσως…
Όσον αφορά σε εμένα τώρα, από την πρώτη στιγμή, από το πρώτο κιόλας κεφάλαιο που διάβασα του πρωτόλειου της Μίνας, ήξερα ότι θα είχα να κάνω με ένα πολύ δυνατό και σκληρό βιβλίο. Το χαρακτηρίζω σκληρό όχι γιατί περιέχει ανηλεείς σκηνές, που ας μη γελιόμαστε περιέχει και μάλιστα πολλές και πολύ ωμές, αλλά γιατί πραγματεύεται σκληρά κοινωνικά θέματα.
Μα θα με ρωτήσετε και εύλογα: Αστυνομικό δεν είναι, τι κοινωνικά θέματα μας λες; Ποιος όμως λέει ότι η αστυνομική λογοτεχνία μένει μακριά από την κοινωνική πραγματικότητα; Ίσα ίσα που αν υπάρχει μια μορφή λογοτεχνίας που βουτάει πολύ βαθιά στο κοινωνικό γίγνεσθαι, αυτή είναι η αστυνομική. Μάλιστα τα τελευταία χρόνια η προσοχή των αναγνωστών στρέφεται όλο και περισσότερο προς το αστυνομικό μυθιστόρημα, ακριβώς για το λόγο ότι η σύγχρονη αστυνομική λογοτεχνία έχει ξεφύγει από τα στενά όρια που έχουν θέσει οι κλασικοί του είδους και έχει διεισδύσει βαθύτερα σε θέματα κοινωνικού, πολιτικού, ψυχολογικού ακόμα και πολιτισμικού ενδιαφέροντος, κάνοντάς την ελκυστική σε μεγαλύτερη μερίδα των αναγνωστών.
Σε αυτή την κατηγορία ακριβώς ανήκει και η "(Α)Όρατη Δολοφόνος" της Μίνας. Είναι ένα αστυνομικό μυθιστόρημα με κοινωνικό υπόβαθρο ή αν θέλετε, ένα κοινωνικό αφήγημα με αστυνομική πλοκή.
Δε σου αφήνει και πολλά περιθώρια να ανασάνεις είναι η αλήθεια. Με το που ξεκινάει την ιστορία της η Μίνα, σε πιάνει από τα μούτρα, ας μου επιτραπεί η έκφραση. Μπουρλώτο! Κι αν νομίζετε ότι αστειεύομαι μιμούμενη την αγαπημένη σε όλους μας Σαπφώ Νοταρά, γελιέστε. Βάζει κυριολεκτικά μπουρλώτο η Μίνα. Έτσι ακριβώς ξεκινάει το μυθιστόρημά της. Καίγοντας ζωντανούς δυο ανθρώπους. Όχι η ίδια φυσικά, μα η ηρωίδα της, η Βέρα ή κατά κόσμον Βαρβάρα Γαληνού. Τι ειρωνεία ε; Το όνομά της να κρύβει τη βαρβαρότητα και το επίθετό της τη γαλήνη. Όσο για την ψυχή της, εκεί τα μόνα που κρύβονται είναι το άσβεστο μίσος και το σαρωτικό μένος.
Η Βέρα είναι ένα παιδί με βαθιά και σοβαρά τραύματα. Είναι ένα παιδί που δεν έχει γνωρίσει ποτέ την αγάπη, τη στοργή και τη συντροφικότητα. Είναι ένα παιδί που όλοι όσοι θα έπρεπε να το προστατεύουν εξαρχής, το εξέθεσαν εν τούτοις σε κινδύνους. Ένα παιδί που δεν έμαθε ποτέ πως είναι να είσαι παιδί. Τα τραύματά της πυορραγούν κακοφορμισμένα μιαν ολόκληρη ζωή γιατί δεν βρέθηκε ποτέ κανείς να της τα περιποιηθεί. Και εκείνη θα εκδικηθεί αυτούς που τις τα προκάλεσαν!
"Τελικά σε όλους έπιανε η θρασύτητά της. Εκτός από την οικογένειά της. Αυτή είχε φροντίσει, όμως, να της καλλιεργήσει το απαιτούμενο θράσος, διότι διαφορετικά δεν θα επιβίωνε. Όχι έξω στον κόσμο. Μέσα στο ίδιο της το σπίτι κρύβονταν τα μεγαλύτερα θηρία."
Ίσως να νομίζετε ότι μόλις σας έκανα σπόιλερ. Όμως όχι δεν έκανα, γιατί αυτά που μόλις σας είπα τα γνωρίζετε ευθύς εξαρχής. Τα μαθαίνετε από την αρχή κιόλας του βιβλίου, οπότε ουσιαστικά δεν σας είπα τίποτα νέο. Το ζητούμενο στο βιβλίο της Μίνας δεν είναι το ποιος έκανε το φόνο. Αυτό το γνωρίζουμε όπως είπα από την πρώτη στιγμή. Το ζητούμενο ή μάλλον ΤΑ ΖΗΤΟΥΜΕΝΑ, είναι το «γιατί» και το «πώς». Αυτά σε σχέση με την αστυνομική πλοκή. Σε σχέση τώρα με την κοινωνική και ψυχολογική υπόσταση του πονήματος, το ζητούμενο είναι η δαιδαλώδης ψυχοσύνθεση της Βέρας καταρχάς και σε δεύτερη μοίρα των υπόλοιπων χαρακτήρων του μυθιστορήματος.
Μιλώντας για την ψυχοσύνθεση των χαρακτήρων, κανένας από τους ήρωες, πρωτεύοντες ή δευτερεύοντες, δεν είναι καλό παιδί να ξέρετε. Με εξαίρεση ίσως τους δυο αστυνομικούς, οι οποίοι είναι ίσως οι μοναδικοί στους οποίους δεν εισχωρεί σε βάθος η Μίνα κι αυτό γιατί -όπως θα διαπιστώσετε όσοι κι όσες το διαβάσετε- δε μας ενδιαφέρει να μάθουμε και πολλά για την πάρτη τους. Βρίσκονται εκεί για να υποστηρίξουν την κυρίαρχη προσωπικότητα του βιβλίου. Αντίθετα, σε όλους τους άλλους έχει κάνει αξιοθαύμαστη δουλειά όσον αφορά στην σκιαγράφηση των χαρακτήρων, με αποκορύφωμα φυσικά εκείνον της Βαρβάρας Γαληνού, η οποία είναι ένας ολοκληρωμένος και πολύ ρεαλιστικός χαρακτήρας. Το παράξενο στην όλη υπόθεση είναι ότι θα περίμενε κανείς ούσα η αντι-ηρωίδα του βιβλίου, η Βέρα θα έπρεπε να είναι απολύτως αντιπαθητική στον αναγνώστη. Αντιθέτως όμως καταφέρνει και γίνεται μέχρι και συμπαθής μπορώ να πω. Κι αυτό γιατί νιώθουμε τον πόνο της, τη συμπονούμε, θυμώνουμε μαζί της.
Μέσα από την εμβάθυνση στους ήρωές της η Μίνα κάνει αναφορά σε ορισμένα πολύ σοβαρά κοινωνικά ζητήματα, όπως η ενδοοικογενειακή βία, η σωματική και σεξουαλική βία, ο αλκοολισμός και λοιποί εθισμοί, το bulling, το trafficking και άλλα. Στηλιτεύει με τρόπο οξύ και δεικτικό τη βία απέναντι στα παιδιά και καταδικάζει εκείνους που αγνοούν τις κραυγές βοήθειας που εκείνα απευθύνουν σε μια κοινωνία που στο μεγαλύτερο μέρος της κωφεύει. Ποιος όμως είναι πρόθυμος να τα ακούσει; Ποιος είναι έτοιμος να τα υπερασπιστεί όταν λάβει το κάλεσμα; Και κυρίως ποιος είναι έτοιμος να δεχτεί τις συνέπειες; Να σας πω εγώ. Λίγοι. Ελάχιστοι. Μα αυτοί οι λίγοι είναι που κάνουν την διαφορά. Αυτοί οι λίγοι είναι που γίνονται σωσίβια και κρατούν τα παιδιά ασφαλή και μακριά από την πιθανότητα να γίνουν άλλες «Βέρες» και να ξαμολυθούν σαν μαινάδες του διαβόλου, για να εκδικηθούν όλους εκείνους που τα έβλαψαν.
«Τρίτη γυμνασίου πλέον δεν νομίζω ότι υπήρχε αγόρι συνομήλικό μου πάνω κάτω, που να μου άρεσε και να μην είχα κάνει σεξ μαζί του. Όχι από ευχαρίστηση, όμως. Καταλάβαινα ότι ξεπούλαγα το κορμί μου και τα νιάτα μου, την υπόληψη των γύρω προς το άτομό μου, την ύπαρξη μου την ίδια, αλλά αυτό που ήθελα να πετύχω ήταν να σταματήσω να είμαι αόρατη. Ήθελα να είμαι επιθυμητή, να αφήνω σε όλους τους κάτι να με θυμούνται, έστω κι αν είναι μερικά λεπτά σαρκικής ευχαρίστησης. Και τα κατάφερα.»
Το βιβλίο της Μίνας δεν είναι ένα μανιφέστο εκδίκησης, αν και φοβάμαι πως μάλλον αυτή την εντύπωση σας έδωσα με τα λόγια μου μέχρι τώρα. Αντίθετα είναι ένα ημερολόγιο καταγραφής του πόνου και της πίκρας μιας βασανισμένης ψυχής που έψαξε μα δεν βρήκε ποτέ τη λύτρωση. Μιας ψυχής που αυτά που η ζωή της χρώσταγε, δεν της τα ξεπλήρωσε ποτέ! Την άφησε να καίγεται στην προσωπική της κόλαση μέχρι το τέλος.
Πριν ολοκληρώσω θέλω να κάνω μια αναφορά στην εξαιρετική έκδοση των Κύφαντα με το υπέροχο χαρτί σαμουά των 100 γραμμαρίων, που χαίρεσαι να το αγγίζεις, και το ευφυέστατο εξώφυλλο, που «μιλάει» και λέει μια ιστορία από μόνο του. Η λιγνή, σκοτεινή μορφή που δεσπόζει στο κέντρο του δεν μπορείς να πεις με σιγουριά αν πηγαίνει ή αν έρχεται ή αν απλά στέκεται σε αυτόν τον δρόμο που οδηγεί στο πουθενά. Το κατακόκκινο σύννεφο να κρέμεται σα δαμόκλειος σπάθη πάνω από το κεφάλι της, προοιωνίζοντας το λουτρό αίματος που έπεται. Η εκπληκτική γραμματοσειρά που θυμίζει κυψέλη, η οποία εγκολπώνει ένα ολόκληρο οικοσύστημα αλλά με τη μεταφορική του έννοια στην περίπτωσή μας. Οι κυψελίδες του εγκεφάλου της Βέρας που κρύβουν στις κοιλότητές τους τα χιλιάδες της προβλήματα. Και οι κίονες... Η στιβαρή δωρικότητα που διακατείχε την ηρωίδα μας σε όλη της τη ζωή. Όλη η ιστορία της Βαρβάρας Γαληνού σε μια εικόνα!
Να το διαβάσετε το βιβλίο. Αξίζει!
Μπορείτε να βρείτε την "(Α)Όρατη δολοφόνο" εδώ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου
Άφησε εδώ το σχόλιό σου...