Book Review: TO ΣΠΗΛΑΙΟ ΤΩΝ ΙΔΕΩΝ, του JOSÉ CARLOS SOMOZA, από εκδόσεις ΠΑΤΑΚΗ

 

(Της Γιώτας Βασιλείου)

Ένα βιβλίο πολυδιαβασμένο και πολυαγαπημένο. Το «Σπήλαιο των Ιδεών» του Χοσέ Κάρλος Σομόθα είναι ένα μη συμβατικό μυθιστόρημα που ξεχωρίζει για την ικανότητά του να προκαλεί τον αναγνώστη σε πολλαπλά επίπεδα. Μέσα από ένα αφήγημα που συνδυάζει το ιστορικό μυθιστόρημα με το φιλοσοφικό δοκίμιο και το μεταμοντέρνο παιχνίδι, ο Σομόθα δημιουργεί ένα έργο που είναι ταυτόχρονα συναρπαστικό, ερεθιστικό για τη σκέψη και βαθιά ανατρεπτικό.

Η κεντρική ιδέα του βιβλίου, η οποία περιστρέφεται γύρω από την αναζήτηση της αλήθειας και τη φύση της πραγματικότητας, είναι φιλοσοφικά προκλητική και διαχρονικά επίκαιρη. Η πλοκή, που εκτυλίσσεται στην αρχαία Αθήνα του 4ου π.Χ. αιώνα, είναι καλοδουλεμένη και γεμάτη ανατροπές, κρατώντας αμείωτο το ενδιαφέρον μέχρι την τελευταία λέξη. Η τεχνική της "είδησης", όπου κρυμμένα μηνύματα και εικόνες ενσωματώνονται στο κείμενο, προσθέτει ένα επιπλέον επίπεδο πολυπλοκότητας και μυστηρίου, προσκαλώντας μας να συμμετέχουμε ενεργά στην αποκρυπτογράφηση του νοήματος.

Η γραφή του Σομόθα είναι –όπως πάντα άλλωστε– εξαιρετική, με πλούσιο λεξιλόγιο, ρέουσα γλώσσα και εντυπωσιακή χρήση μεταφορών και εικόνων. Το ύφος του είναι ποικίλο, προσαρμοζόμενο στις απαιτήσεις της αφήγησης κάθε φορά. Η εναλλαγή μεταξύ του ιστορικού ύφους, του φιλοσοφικού στοχασμού και του μεταμοντέρνου παιχνιδιού δημιουργεί ένα δυναμικό αποτέλεσμα.

Οι χαρακτήρες, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις λειτουργούν περισσότερο ως σύμβολα ή εκφραστές ιδεών παρά ως αυτόνομες προσωπικότητες, είναι καλοσχεδιασμένοι και ενδιαφέροντες. Ο Ηρακλής Πόντωρ, ο ορθολογιστής αινιγματολύτης, και ο Διαγόρας, ο ιδεαλιστής φιλόσοφος, αποτελούν δύο αντιθετικούς πόλους που, μέσα από τον διάλογο και τις συγκρούσεις τους, αναδεικνύουν τις διαφορετικές προσεγγίσεις στην αναζήτηση της αλήθειας. Όμως και οι υπόλοιποι χαρακτήρες είναι εξίσου συναρπαστικοί (αν και μεταξύ μας τώρα, η πολυπλοκότητα και η αμφισημία τους υπάρχει περίπτωση να προκαλέσουν σύγχυση κάποιες φορές).

Το βιβλίο είναι συναισθηματικά φορτισμένο, και προκαλεί μια σειρά από έντονα συναισθήματα, όπως αγωνία, φόβο και έκπληξη. Οι σκηνές βίας και οι ανατροπές της πλοκής δημιουργούν ένα κλίμα έντασης, ενώ οι έγνοιες και οι αναζητήσεις των χαρακτήρων μας προκαλούν να αναρωτηθούμε για τη φύση της πραγματικότητας, την αξία της αλήθειας και τα όρια της ανθρώπινης γνώσης/μάθησης.

Εν κατακλείδι, το «Σπήλαιο των Ιδεών» είναι ένα εκπληκτικό μυθιστόρημα που συνδυάζει με μαεστρία την ιστορική μυθοπλασία, τη φιλοσοφική αναζήτηση και το μεταμοντέρνο πειραματισμό. Αν αναζητάς ένα βιβλίο που θα σε προκαλέσει σε πολλά επίπεδα και θα σε αφήσει με μια αίσθηση βαθύτατου προβληματισμού, τότε στο συστήνω ανεπιφύλακτα! 

Θα το βρεις εδώ!