Book Review: Στιγμιότυπα Υπερθέσεως, του ΑΝΤΩΝΗ ΜΠΟΥΡΜΑ, από εκδόσεις ΓΡΑΦΗ

(Της Γιώτας Βασιλείου)

Στιγμιότυπο: Μια μεμονωμένη εικόνα που καταγράφει μια μοναδική στιγμή στον χρόνο. 

Υπέρθεση: Μια σύνθεση με πρόσθετα στοιχεία τοποθετημένα το ένα πάνω στο, κάτι που υπερβαίνει τα όρια, αλλάζοντας την οπτική ή την αίσθηση του συνόλου.

Βάσει των παραπάνω ετυμολογιών των λέξεων πώς θα εξηγούσατε τον τίτλο που επέλεξε ο Αντώνης Μπουρμάς για το πρώτο του βιβλίο “Στιγμιότυπα Υπερθέσεως”; Ίσως φευγαλέες εικόνες που, μπαίνοντας η μία πάνω στην άλλη, ξεδιπλώνουν κάτι βαθύτερο, μια πολυεπίπεδη αλήθεια; Εγώ θα πω μια λογοτεχνική ακροβασία στη ζωή και στο φανταστικό.

Και συνεχίζω με ένα ερώτημα που πιστεύω ότι προέκυψε εύλογα διαβάζοντας το βιβλίο: Συλλογή διηγημάτων ή σπονδυλωτή νουβέλα; Ιδού η απορία. Προσωπικά μάλλον προς το δεύτερο συγκλίνω, αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.

Ο Αντώνης Μπουρμάς στο ντεμπούτο του να ταξιδεύει σε ένα, ας το πούμε “συνηθισμένο” παραθαλάσσιο χωριό της Ελλάδας. Τουλάχιστον κάπως έτσι πρέπει να το βλέπουν οι περαστικοί. Όμως, όποιος έχει τη διάθεση να κοιτάξει πέρα από την επιφάνεια, θα ανακαλύψει έναν τόπο που πάλλεται από μυστήριο και από μιαν αχλή που υπερβαίνει τα συνηθισμένα. Εδώ, ζωντανοί και νεκροί, χρόνος και τόπος, μπλέκονται σε μια ρευστή κατάσταση. Οι ιστορίες των κατοίκων εμπλέκονται μεταξύ τους σαν κομμάτια ενός παζλ, δημιουργώντας σελίδα τη σελίδα μια μεγαλύτερη εικόνα.

Κάθε διήγημα είναι μια αυτόνομη σκηνή –γεμάτη μικρές μα τόσο όμορφα δοσμένες λεπτομέρειες– μια κούνια που λικνίζεται από τον αέρα τρίζοντας, το νεκροταφείο με τις φωτεινές μαρμαρυγές των καντηλιών, οι μουχλιασμένες από την πλημμύρα φωτογραφίες. Ο μαγικός ρεαλισμός, ο υπερεαλισμός καθώς και η ιαπωνική λογοτεχνία που εμπνέουν και πυροδοτούν την πένα του Αντώνη, συνθέτουν μια πανέμορφη ομιχλώδη ατμόσφαιρα και ονειρικές εικόνες που παρασύρουν τον αναγνώστη σε έναν κόσμο οικείο και άγνωστο ταυτόχρονα. 

Μέσα από αυτά τα μικρά, καλογραμμένα στιγμιότυπα, οι χαρακτήρες δεν είναι απλώς περσόνες, είναι ολοζώντανοι άνθρωποι, πολυεπίπεδοι και γεμάτοι αντιφάσεις. Όλοι μαζί, κομμάτια ενός χωριού που κρύβει μυστικά, οδηγούν σε μια σταδιακή αποκάλυψη. Και το “τρομερό” μυστικό που αναδύεται, βγαλμένο από τα βάθη μιας συλλογικής μνήμης, ταράζει, ανατριχιάζει και ιντριγκάρει, φέρνοντας απαντήσεις σε ερωτήματα που τριβελίζουν το μυαλό του αναγνώστη από τις πρώτες κιόλας σελίδες.

Η γραφή του Αντώνη είναι απολαυστικά κινηματογραφική και οπτικοποιεί κάθε σκηνή που περιγράφει· σε τραβάει σε έναν περίπλοκο χορό στοχασμών και συναισθημάτων. Ισορροπεί άψογα σε τεντωμένο σκοινί ανάμεσα στο ρεαλιστικό και το υπερφυσικό, αφήνοντας τα νοήματα να ξεδιπλώνονται αβίαστα. Και όσο οι λέξεις συνδέονται η μια δίπλα στην άλλη, σαν προσεκτικά δεμένες κλωστές, το κείμενο μετατρέπεται σε μια ολότητα γεμάτη δύναμη, που φτάνοντας στην προτελευταία παράγραφο, απλά σε συγκλονίζει!

“Το όλον είναι πάντα μεγαλύτερο από το άθροισμα των μερών του, διότι επαναδημιουργεί τις στιγμές που έφυγαν και τις μεταποιεί σε αυτές που θα έρθουν.”

Εν κατακλείδι, τα “Στιγμιότυπα Υπερθέσεως” του Αντώνη Μπουρμά, είναι ένα ταξίδι σε έναν σκοτεινό, θλιμμένο τόπο, που σε αναγκάζει να σταματήσεις, να ρεμβάσεις και να στοχαστείς. Ξεχωριστή, γεμάτη συναίσθημα και ζωή, η πένα του Αντώνη βυθίζει τον αναγνώστη σε αυτόν τον παράξενο μα συνάμα συναρπαστικό και βαθύτατα ανθρώπινο κόσμο. Αξίζει να τον αφήσεις να σε οδηγήσει κι όπου σε πάει… Εις το επανιδείν!

Εισιτήριο για το ταξίδι θα κόψεις εδώ.