BOOK REVIEW: ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΑΝΗΣΥΧΙΑΣ του ΦΕΡΝΑΝΤΟ ΠΕΣΣΟΑ από ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΙΝΩΑΣ

(Της Κατερίνας Τσαμπά)

Είναι κάποια βιβλία μπροστά στα οποία σκύβω το κεφάλι και νιώθω τόσο μικρή όταν ειδικά καλούμαι να γράψω δυο λόγια για αυτά. Ένα τέτοιο είναι και το βιβλίο της ανησυχίας του Πεσσόα. Αν δεν επέμενε τόσο η Γιώτα (Βασιλείου) για να το διαβάσω, ίσως να μην το τολμούσα ποτέ. Την ευχαριστώ γιατί η αναγνωστική μου εμπειρία μαζί του ήταν εκπληκτική. Το ταξίδι, που λέμε καμιά φορά, υπέροχο.

Τι να πρωτογράψω σκέφτομαι κι αυτό που υπερτερεί στο μυαλό μου είναι ότι το βιβλίο αυτό μοιάζει σαν απολογισμός της καθημερινότητας και καταγραφή συναισθημάτων, ώστε να τα διαβάσει κάποιος κάποτε. Σαν να θέλει να αφήσει μια παρακαταθήκη για τη ζωή, την τέχνη, τον θάνατο και τόσα άλλα.

Μοιάζει να θέλει να δηλώσει τη θέση του. Λέει χαρακτηριστικά σε ένα σημείο ότι δεν εγκατέλειψε εντελώς τον Θεό αλλά ούτε και δέχτηκε ποτέ την ανθρωπότητα. Ότι η πραγματικότητα που μας δόθηκε δεν είναι άλλη από τις αισθήσεις μας κι αυτές εξερευνούμε. Θεωρεί τη ζωή ως “πανδοχείο” και σε αυτό περιμένει την “άμαξα της αβύσσου”.

Αναφέρει: “Την ημέρα είμαι μηδαμινός και τη νύχτα εγώ”. “Ο θάνατος δεν είναι ύπνος”.

Σε ένα άλλο σημείο φαίνεται η επίμονη εσωτερική του αναζήτηση. Γενικώς σκέφτεται, κατηγορεί, χλευάζει ειδικά την κοινωνία και δείχνει πως ζει μέσα από τη λογοτεχνία∙ την τέχνη γενικότερα.

Το βιβλίο αυτό ο Πεσσόα το έγραφε για πολλά χρόνια με σκοπό να το εκδώσει με το ψευδώνυμο (το συνήθιζε) Μπερνάρντο Σοάρες. Αυτό που ξεχωρίζει στο βιβλίο, εκτός της υπέροχης γραφής του συγγραφέα, είναι η συνομιλία του με τον ίδιο του τον εαυτό.

"Ανάμεσα σε εμένα και τη ζωή υπάρχει ένα λεπτό τζάμι. Παρότι βλέπω και καταλαβαίνω τη ζωή ξεκάθαρα, δεν μπορώ να την αγγίξω."

Είναι μια αυτοβιογραφία χωρίς όμως καταγραφή γεγονότων. Ο Πεσσόα κατάφερε να καταδείξει τον εαυτό του, την ψυχοσύνθεσή του μέσα από σκέψεις και μέσα από την ανησυχία του για όσα τον ταλαιπωρούν. Λέει “μόνος υπήρξα πάντα” μια επιβεβαίωση οδυνηρή.

Το βιβλίο είναι βαθιά φιλοσοφικό, επίκαιρο σε πολλά σημεία, γοητευτικό στο σύνολό του και ένα διαμάντι της λογοτεχνίας.

Αξίζει να το αναζητήσετε εδώ. 

Καλές αναγνώσεις.